|
|
|
«Машиналар мен жабдықтардың қауіпсіздігі туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 шілдедегі № 305 Заңының тұрақтылығын (тұрақсыздығын) талдау туралы
Талданатын заң 20 бапты қамтитын 4 тараудан тұрады. Баптардың ең көп саны жалпы ережелерге арналған 1-тарауға кіреді (8 бап). Қалған тарауларда азырақ баптар қамтылған (1-кесте). 1 кесте
Заң 2007 жылдың 21 шілдесінде қабылданды және содан бері 182 ай ішінде, яғни 2009-2021 жылдар аралығында оған 15 заңмен өзгерістер енгізілді. 2014 және 2021 жылдардағы заңнамалық белсенділік келесі мәселелер бойынша өзгерістерге байланысты болды: - азаматтық қорғау мәселелері бойынша («Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне азаматтық қорғау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі № 189-V ҚРЗ); - мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша («Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2014 жылғы 29 қыркүйектегі № 239-V ҚРЗ); - кәсіпкерлік қызмет мәселелері бойынша («Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызмет үшін жағдайды түбегейлі жақсарту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2014 жылғы 29 желтоқсандағы № 269-V ҚРЗ); - мемлекеттік басқару деңгейлері арасында өкілеттіктерді қайта бөлу мәселелері бойынша («Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік басқару деңгейлері арасында өкілеттіктерді қайта бөлу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2021 жылғы 24 қарашадағы № 75-VII ҚРЗ); - өнеркәсіптік саясат мәселелері бойынша («Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өнеркәсіптік саясат мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2021 жылғы 27 желтоқсандағы № 87-VII ҚРЗ); - көрнекі ақпарат және діни қызмет мәселелері бойынша («Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көрнекі ақпарат және діни қызмет мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2021 жылғы 29 желтоқсандағы № 94-VII ҚРЗ). Заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу жиілігі келесі диаграммада көрсетілген (Диаграмма 1). Диаграмма 1
Заңның қолданылу кезеңінде оның 9 бабы өзгеріске ұшырады, бұл 45% құрайды. «Тұрақсыздық коэффициенті» ұғымы оған өзгерістер енгізген нормативтік актілердің санын актіні қабылдаған сәттен бастап өлшеу сәтіне дейін өткен айлардың санына бөлу нәтижесі ретінде айқындалатын шаманы білдіреді. Тұрақсыздық коэффициенті жоғары болған сайын, заң жиі өзгерді. Тұрақсыздық коэффициентінің мәні (тұрақсыз.К) екі параметрлерге байланысты болады: өзгерістер (А) және Заңның қолданылу кезеңі енгізілетін заңдар саны (T) айларда және олардың сандық шамаларының арақатынасы ретінде анықталады және мынадай формулада көрсетіледі: тұрақсыз.К = А/Т= 15/182=0,08 Заңның тұрақтылығының орташа кезеңі 12,1[1] мәңіне тең, осылайша қаралып отырған Заңға өзгерістер орта есеппен 11 ай кезеңінде бір рет енгізілді. Ай сайынғы көрсеткіштер бойынша Заңға енгізілген түзетулерді талдау маусым мен шілде айларында ең көп өзгерістер енгізілгенін көрсетеді (4 заң) (2-кесте). 2 кесте
Заңның тұрақтылығын талдау Заңға алғашқы өзгерістер ол қабылданғаннан кейін 2 жылдан кейін – 2009 жылдың шілдесінде енгізілгенін анықтады. Заңның тұрақтылық кезеңі ең төменгі мәнде – 2 күнді, ең жоғары мәнде – 2 жыл 6 ай және 25 күнді қамтиды. Өзгерістердің ең көп саны «Машиналар мен жабдықтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін уәкілетті органдардың құзыреті» 6-бабына (9 өзгеріс) келді. Өзгерістер мен толықтырулардың қазіргі жиілігі Заңның салыстырмалы түрде тұрақты екендігін көрсетеді деп санаймыз. Сондай-ақ, Заңға соңғы түзетулер енгізілген сәттен бастап (29.12.2021) осы уақытқа дейін өзгерістер мен толықтырулар енгізілмегенін атап өткен жөн. Заңның статистикалық талдауы негізінде келесі тұжырымдар жасалды: 1. Заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу қабылданатын заңдардың ұлғаю үрдісін көрсетеді, бұл машиналар мен жабдықтардың қауіпсіздігі саласындағы заңнаманы жетілдіру мақсатында реформалардың салдары болып табылады. 2. Талданатын Заң салыстырмалы түрде тұрақты. Оған машиналар мен жабдықтардың қауіпсіздігі саласындағы заңнаманы жетілдіру шеңберінде өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы заңдармен өзгерістер енгізілді. 3. Баптарға өзгерістер мен толықтырулар орта есеппен әр 11 ай сайын енгізілді. Өзгерістердің ең көп саны – 9, олар 6 бапқа енгізілген.
Талдауды ҚР ЗҚАИ Заңнаманың тиімділігін талдау бөлімінің ғылыми қызметкері, құқық магистрі Баймолдинова Е.Т. дайындады.
[1] Тұрақтылықтың орташа кезеңі-заңнамалық актіге өзгерістер енгізілмейтін шартты кезеңнің ұзақтығы. Тұрақтылық кезеңінің орташа мәні заңның жалпы қолданылу мерзімінің ара қатынасы арқылы, айларда, өзгерістер мен толықтырулар енгізген заңдардың жалпы санына анықталады.
Доступ к документам и консультации
от ведущих специалистов |