| ||||||||||||||||||||
|
|
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТІНІҢ
Қазақстан Республикасында цифрлық телерадио хабарларын таратуды дамытудың 2008 - 2015 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы туралы
ҚР Үкіметінің 2007 жылғы 29 желтоқсандағы № 1355 Қаулысымен ҚР Президентінің қарауына ұсынылды
«Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стратегиясын одан әрі іске асыру жөніндегі шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 6 сәуірдегі № 310 Жарлығын іске асыру мақсатында ҚАУЛЫ ЕТЕМІН: 1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасында цифрлық телерадио хабарларын таратуды дамытудың 2008 - 2015 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) бекітілсін. 2. Қазақстан Республикасының Үкіметі екі ай мерзімде Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлесін және бекітсін, сондай-ақ осы Жарлықтан туындайтын шараларды қабылдасын. 3. Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін орталық және жергілікті атқарушы органдар Бағдарламаны іске асыру жөнінде шаралар қабылдасын. 4. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне жүктелсін. 5. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.
Қазақстан Республикасының Президенті Президентінің 2007 жылғы № Жарлығымен бекітілген
Қазақстан Республикасында цифрлық телерадио
Астана қаласы
1. Бағдарламаның паспорты
Бағдарламаның атауы Қазақстан Республикасында цифрлық телерадио хабарларын таратуды дамытудың 2008-2015 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Әзірлеу үшін негіздеме «Қазақстан Республикасы ақпараттық кеңістігінің бәсекеге қабілеттілігін дамытудың 2006 - 2009 жылдарға арналған тұжырымдамасы туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 18 тамыздағы № 163 Жарлығы, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 20 сәуірдегі № 319 қаулысымен бекітілген Мемлекет басшысының 2005 - 2007 жылдардағы Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауларын іске асыру жөніндегі негізгі бағыттардың (іс-шаралардың) жалпыұлттық жоспарын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 - 2009 жылдарға арналған бағдарламасын орындау жөніндегі іс-шаралар жоспарының 155-тармағы. Әзірлеуші Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі. Мақсаты Телерадио хабарларын таратудың цифрлық инфрақұрылымын құру және дамыту, қазақстандық ақпараттық өнімді сапалық және сандық жағынан күшейту, хабар тарату нарығын қалыптастыру жолымен ақпараттық саланы нығайту. Міндеттері спутниктік және жерүсті сегменттердегі телерадио хабарларын тарату инфрақұрылымын цифрлық стандартқа, оның ішінде жоғары айқындық стандартына кезең-кезеңімен көшіруді жүзеге асыру. 2015 жылы аналогтық хабар таратуды тоқтату; халықтың барлық санаты үшін телерадио хабарларын таратудың қолжетімділігін қамтамасыз ету; көп бағдарламалы цифрлық теледидар және радио қызмет көрсетулерін ұсынатын операторлардың бәсекелі нарығын құру; цифрлық телерадио хабарларын тарату саласындағы субъектілердің өзара іс-қимылын реттейтін және регламенттейтін нормативтік құқықтық және техникалық құжаттарды әзірлеу; радиожиілік спектрін пайдалану тиімділігін арттыру; халықтың қажеттілігін қанағаттандыру үшін цифрлық қабылдау құрылғыларын республика аумағында өндіруге жәрдем ету. Іске асыру мерзімдері 2008 - 2015 жылдар Қаржыландыру көлемі 2008 - 2015 жылдары Мемлекеттік мен көздері. бағдарламаны іске асыру республикалық бюджеттен жалпы көлемі 36 165 млн. теңге қаражат бөлуді талап етеді, оның ішінде: 2008 жылы - 584 млн. теңге 2009 жылы - 4 228 млн. теңге 2010 жылы - 5 353 млн. теңге 2011 жылы - 5 689 млн. теңге 2012 жылы - 5 439 млн. теңге 2013 жылы - 5 858 млн. теңге 2014 жылы - 5 858 млн. теңге 2015 жылы - 3 156 млн. теңге Күтілетін нәтижелер Ішкі және сыртқы нарықта отандық теледидар және радио арналардың бәсекеге қабілеттілігін күшейту. Халықтың цифрлық форматта мемлекеттік арналар бағдарламаларын көруге еркін және тең құқылы қол жеткізуін қамтамасыз ету. Отандық телерадио хабарларын тарату жүйесін жаңғырту. Теледидар хабарларын таратудың тұтыну параметрлерін жақсарту. Цифрлық телерадио хабарларын таратуды дамытуды қамтамасыз ететін радиожиілік жоспарын қалыптастыру. Отандық бүкіл теледидар және радио жүйесін дамытудың мультипликативтік әсері. Жарнама нарығын дамыту. Бәсекеге қабілетті телерадио хабарларын тарату нарығын қалыптастыру. Мемлекеттік бағдарламаны іске асыру мынадай индикаторларға қол жеткізуге бағытталған: 2015 жылға қарай цифрлық хабар таратумен республика халқының 100 %-ін, оның ішінде 2010 жылға қарай - 25-30 %-ін, 2012 жылға қарай - 65-70 %-ін, 2014 жылға қарай - 95 %-ін қамтуға қол жеткізу; 2010 жылға қарай мемлекеттік емес республикалық тереарналардың санын 20-ға және 2015 жылға қарай 30-ға дейін ұлғайту үшін жағдай жасау; 2008 жылы ақысыз негізде әлеуметтік бағдарламалар пакетін қалыптастыратын және тарататын телерадио хабарларын таратушы мемлекеттік оператор құру; 2010 жылға қарай 2 ірі оператор құру, 2015 жылға қарай олардың санын 5-ке дейін ұлғайту; 2500-ден астам қабылдағыштар мен 1500 цифрлық хабар таратқыш сатып алу; 2012 жылға қарай жоғары нақтылықтағы теледидар хабарларын параллель таратуды қамтамасыз ету; 2010 жылға қарай цифрлық стандартта кемінде 10 бағдарлама, 2012 жылға қарай кемінде 15 бағдарлама, 2015 жылға қарай кемінде 20 бағдарлама таратуды қамтамасыз ету; 2012 жылға қарай қосымша интерактивті қызметтер ұсыну; 2015 жылға қарай аналогтық форматта теледидар және радио хабарларын таратуды тоқтату.
2. Кіріспе
Мемлекеттік бағдарламаны әзірлеу үшін «Қазақстан Республикасы ақпараттық кеңістігінің бәсекеге қабілеттілігін дамытудың 2006 - 2009 жылдарға арналған тұжырымдамасы туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 18 тамыздағы № 163 Жарлығы, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 20 сәуірдегі № 319 қаулысымен бекітілген Мемлекет басшысының 2005 - 2007 жылдардағы Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауларын іске асыру жөніндегі негізгі бағыттардың (іс-шаралардың) жалпыұлттық жоспарын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 - 2009 жылдарға арналған бағдарламасын орындау жөніндегі іс-шаралар жоспарының 155-тармағы негіздеме болды. Ақпараттық және телекоммуникация саласындағы орта мерзімді және ұзақ мерзімді перспективаға арналған елдің негізгі міндеттерінің бірі халықаралық деңгейде оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру болып табылады. Қазіргі заманғы әлемде теледидар мен радионың рөлі үлкен. Мәдениеттің құрамдас бөлігі бола отырып, теледидар мен радио қоғамның тілін, дәстүрін сақтауға, діни және материалдық құндылықтар деңгейін қалыптастыруға әсер етеді. Бүгінгі күні телерадио хабарларын таратуды дамыту ғаламдық цифрлық революция шеңберінде жүзеге асырылады. Цифрлық теледидар мен радионың пайда болуы - саланың 100 жылдық тарихындағы ең күрделі және көп үміт күттіретін кезең. Цифрлық теледидар хабарларын тарату саласындағы соңғы жетістіктер әлемдік телекоммуникацияны дамыту барысын күрт өзгертеді. Теледидар хабарларын таратуды бағалаудың техникалық өлшемдері - бағдарламалардың саны мен олардың сапасы жаңа тұтыну мүмкіндіктерімен - интербелсенділікпен және көп функционалдықпен толықтырылады. Бұл 90-жылдары неғұрлым көп таралған жылжымалы байланыс және Интернет қызмет көрсетулеріне цифрлық интербелсенді хабар тарату қосылғанын білдіреді. Осыған орай республикада телерадио хабарларын таратуды уақтылы енгізу маңызды басымдық болып табылады. Мәселенің өзектілігі жалпыәлемдік үрдістермен - «Женева-2006» келісімі шеңберіндегі Халықаралық Электрбайланыс Одағы белгілеген, цифрлық хабар таратуды енгізу үшін (оның ішінде Қазақстан үшін) өтпелі кезең болып 2007 - 2015 жылдар болып айқындалды. Жерүсті цифрлық хабар таратуды дамытудың бастапқы кезеңі 2006 жылы іске асыру аяқталған телерадио хабарларын таратудың салалық бағдарламасына сәйкес пысықталғанын атап өткен жөн. Осы бағдарлама шеңберінде тестілік цифрлық хабар тарату, жиілік ресурсын айқындау, көп бағдарламалы хабар тарату жөніндегі ұсынымдар әзірлеу жөнінде бірқатар іс-шаралар өткізілген болатын. Сонымен бірге Қазақстанда цифрлық телерадио хабарларын таратуды енгізу жөніндегі одан арғы жұмыстарды жүргізу орталықтандырылған стратегияны әзірлеу, ұйымдық, экономикалық және институционалдық проблемаларды жою, техникалық параметрлерді айқындау жөнінде шаралар кешенін қабылдауды талап етеді. Цифрлық телерадио хабарларын таратуды уақтылы енгізу қажеттілігі сондай-ақ, әсіресе шекаралық хабар тарату аймақтарында ақпараттық қауіпсіздікті сақтау мәселелеріне негізделеді. Қазіргі уақытта Қазақстанның шекара маңындағы бірқатар елді мекендер қалыптасқан жиілік құрылымына байланысты отандық теледидар орнына көрші мемлекеттердің теледидар арналарын көруге мәжбүр болып отыр. Радио хабарларын тарату саласында да осындай жағдай қалыптасқан. Цифрлық телерадио хабарларын таратуды енгізу осы мәселені болдырмауы тиіс. Тұтастай алғанда телерадио хабарларын таратуды енгізу ауқымды мемлекеттік қолдауды талап етеді. Теледидар мен радионы цифрлау процесін бастаған елдердің тәжірибесі мұның айқын дәлелі. Іс жүзінде әлемнің барлық елдерінде мемлекет өзі цифрлық телерадио хабарларын таратуға көшуге бастамашы болып отыр. Бұдан басқа, бұл мәселе мемлекеттік уәкілетті құрылымдардың қатысуынсыз шешілуі мүмкін емес проблемалар кешенін шешуді талап етеді. Олардың қатарына цифрлық телерадио хабарларын таратуды енгізу мен оның жұмыс істеуінің нормативтік құқықтық базасын әзірлеуді және қабылдауды, хабар таратудың техникалық стандарттарын бекітуді, рынокқа қатысушылардың жұмыс істеу жағдайларын айқындауды, радиожиілік спектрін бөлу мен пайдалануды, инфрақұрылым объектілерінің әзірлігін қамтамасыз етуді, халықтың әлеуметтік әлсіз санатын қолдау жөнінде шаралар қабылдауды жатқызуға болады. Мемлекет барлық процестің үйлестірушісі болуы тиіс, өйткені цифрлық телерадио хабарларын таратуды енгізу жоғары дәрежелі әлеуметтік жауапкершілікті болжайды. Телерадио хабарларын тарату жүйесінің цифрлық технологияға көшуі, ең алдымен халықтың қалың жігіне бағытталуы тиіс, өйткені дәл осы әлеуметтік фактор мемлекеттік бағдарламаны іске асыру тиімділігінің негізгі индикаторы болып табылады.
3. Проблеманың қазіргі жай-күйін талдау
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының эфирлік телерадио хабарларын тарату кешені өзара байланысты үш құрауыштан тұратын күрделі жүйені білдіреді: телерадио бағдарламаларын қалыптастыру сегменті (теле-, және радиоарналар, контентті қалыптастырушы теледидар және радио студиялары; спутниктік телерадио хабарларын тарату сегменті - телерадио белгісін бірыңғай цифрлық стандартқа түрлендіру және оны спутниктен жерүсті желілерге тарату; жерүсті телерадио хабарларын тарату сегменті - спутниктен белгіні қабылдау және бөлінген радиожиілік жолақтары бойынша жерүсті бөлу. Эфирлік телерадио хабарларын таратудан басқа қалалық жерлерде аналогтық және цифрлық форматтағы әр түрлі технологиялар негізінде кабельдік теледидар желілері айтарлықтай дамып келеді. Осы құрауыштар жиынтығы еліміздің телерадио хабарларын таратудың бірыңғай инфрақұрылымын құрайды. Телерадио бағдарламаларын қалыптастыру сегментін әр түрлі меншік нысанындағы 89 электрондық ақпарат құралдары, оның ішінде 52 телеарна және 37 радиостанция құрайды. Олардың ішінде республикалық деңгейде 11 телеарна және 5 радиостанция хабар таратуы жүзеге асырады. Өңірлік электрондық БАҚ-тар саны 73-ті құрайды. Бұл ретте өңірлік теле- және радиоарналарды тарату аумағы, әдетте, бір елді мекенмен шектеледі. Хабар таратудың барынша кең аумағы республикалық арналардың иелігінде. Сонымен, республика аумағын хабар таратумен қамту - «Қазақстан» телеарнасы 98,06 %-ті, «Хабар» - 98,19 %-ті, «Еларна» 93,2 %-ті, Еуразия бірінші арнасы - 78,82 %-ті, «Шалқар» радиосы - 36,09 %-ті құрайды. Республикалық деңгейде хабар тарататын басқа теле- және радиоарналар қамтудың анағұрлым төмен көрсеткіштеріне ие, олар 1-кестеде келтірілген.
1-кесте
Тұтастай алғанда, телерадио хабарларын таратумен халықты қамтуда қалыптасқан жағдайды тым қанағаттанарлықсыз деп сипаттауға болады. Толық көлемде республикалық хабар таратумен тек ірі елді мекендердің - облыстық және әрі кеткенде аудан орталықтарының тұрғындары қамтылған. Ауылдық аумақтар көбіне тек мемлекеттік арналарды (Қазақстан, Хабар, Еларна) таратумен қамтылған.
Доступ к документам и консультации
от ведущих специалистов |