Что нужно знать о последствиях при несвоевременной уплате налогов

17.03.2022

Что нужно знать о последствиях при несвоевременной уплате налогов

Уплата законно установленных налогов, сборов и иных обязательных платежей является конституционным долгом и обязанностью каждого. О том, какие негативные последствия влечет несвоевременная и неполная уплата налогов сообщили в Комитете государственных доходов МФ РК.

Налоговым кодексом установлено, что налогоплательщик обязан своевременно и в полном объеме исполнять налоговые обязательства.

В свою очередь, органы государственных доходов обязаны применять способы обеспечения исполнения невыполненного в срок налогового обязательства и взыскивать налоговую задолженность в принудительном порядке.

К способам обеспечения исполнения невыполненного в срок налогового обязательства относятся:

- начисление пени на неуплаченную сумму налогов и платежей в бюджет;

- приостановление расходных операций по банковским счетам;

- приостановление расходных операций по кассе;

- ограничение в распоряжении имуществом.

Меры принудительного взыскания налоговой задолженности осуществляются в следующем порядке:

1) за счет денег, находящихся на банковских счетах;

2) со счетов дебиторов;

3) за счет реализации ограниченного в распоряжении имущества;

4) в виде принудительного выпуска объявленных акций.

Вышеуказанные способы и меры принудительного взыскания применяются в отношении юридических лиц, структурных подразделений юридических лиц, нерезидентов, осуществляющих деятельность в Республике Казахстан через постоянное учреждение, индивидуальных предпринимателей, лиц, занимающихся частной практикой.

Комитет государственных доходов обращает внимание, что способы и меры принудительного взыскания применяются на основе системы управления рисками, т.е. диффиренцированно в зависимости от степени риска налогоплательщика.

Так, Налоговым кодексом предусмотрено, что способы и меры принудительного взыскания применяются к налогоплательщикам с высокой и средней степенью риска.

В случае если по результатам категорирования деятельность налогоплательщика отнесена к низкой степени риска, то в отношении такого налогоплательщика способы и меры принудительного взыскания не применяются.

Вместе с тем, непогашение налогоплательщиком налоговой задолженности в течение тридцати календарных дней является основанием для пересмотра Комитетом государственных доходов степени риска налогоплательщика и перевода его в категорию налогоплательщиков с высокой или средней степенью риска.

Способы и меры принудительного взыскания применяются на основе врученного уведомления о погашении налоговой задолженности, в котором указаны сроки их применения.

Так, например, расходные операции по банковским счетам и кассе налогоплательщика с высокой степенью риска приостанавливаются по истечении одного рабочего дня со дня вручения уведомления о погашении налоговой задолженности, а налогоплательщика со средней степенью риска – по истечении десяти рабочих дней со дня вручения уведомления о погашении налоговой задолженности.

При этом уведомления, направленные электронным способом, считаются врученными с даты доставки в веб-приложение «Кабинет налогоплательщика».

С 1 июля 2021 года в соответствии с внесенными в Налоговый кодекс изменениями расходные операции по банковским счетам не приостанавливаются, в случае если сумма налоговой задолженности не превышает размер 6 МРП.

Для налогоплательщиков, испытывающих временные финансовые трудности, Налоговым кодексом предусмотрено изменение сроков исполнения невыполненного в срок налогового обязательства по уплате налогов и (или) плат, которое осуществляется в форме отсрочки или рассрочки.

Отсрочка с единовременной уплатой сумм налогов и (или) плат предоставляется на срок, не превышающий шести месяцев.

Рассрочка с ежемесячной или ежеквартальной уплатой сумм налогов и (или) плат равными долями предоставляется на срок, не превышающий трех лет.

Отсрочка или рассрочка не может быть предоставлена по уплате налогов, удерживаемых у источника выплаты, акцизам, налогу на добавленную стоимость на товары, импортируемые с территории государств-членов Евразийского экономического союза, а также налогам, поступающим в соответствии с бюджетным законодательством Республики Казахстан в Национальный фонд Республики Казахстан.

Отсрочка и рассрочка по уплате налогов производится под залог имущества налогоплательщика и (или) третьего лица и (или) под банковскую гарантию.

При этом в соответствии с изменениями, внесенными в статью 51 Налогового кодекса, с 1 марта 2022 года рассрочка на срок более одного года может быть предоставлена только под залог недвижимого имущества налогоплательщика и (или) третьего лица и (или) под банковскую гарантию.

Также, изменения коснулись условий заключения договора залога в целях получения отсрочки или рассрочки. Так, с 1 марта 2022 года не может быть предметом залога единственное жилище физического лица, индивидуального предпринимателя, лица, занимающегося частной практикой.

Более подробная информация доступна по ссылке: https://youtu.be/L8hjCPUet3U

Салық берешегін өндіріп алу. Салық төлеушілерге салықты уақытылы төлемеудің салдары туралы не білу керек?

Заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің конституциялық борышы әрі міндеті болып табылады. Салықты уақытылы және толық төлемеудің қандай жағымсыз салдары болатынын ҚР ҚМ Мемлекеттік кірістер комитетінде айтып берді.

Салық кодексінде салық төлеуші салық міндеттемелерін уақытылы және толық көлемде орындауға міндетті екендігі белгіленген.

Өз кезегінде, мемлекеттік кірістер органдары мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесінің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдерін қолдануға және салық берешегін мәжбүрлеп өндіріп алуға міндетті.

Мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесінің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдеріне мыналар жатады:

- салықтар мен бюджетке төленетін төлемдердің төленбеген сомасына өсімпұл есептеу;

- банктік шоттар бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру;

- касса бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру;

- мүлікке билік етуді шектеу.

Салық берешегін мәжбүрлеп өндіріп алу шаралары мынадай тәртіппен жүзеге асырылады:

1) банк шоттарындағы ақша есебінен;

2) дебиторлардың шоттарынан;

3) билік етуі шектелген мүлікті өткізу есебінен;

4) жарияланған акцияларды мәжбүрлеп шығару түрінде шығарылады.

Мәжбүрлеп өндіріп алудың жоғарыда көрсетілген тәсілдері мен шаралары Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаларға, заңды тұлғалардың құрылымдық бөлімшелеріне, резидент еместерге, дара кәсіпкерлерге, жеке практикамен айналысатын адамдарға қатысты қолданылады.

Мемлекеттік кірістер комитеті мәжбүрлеп өндіріп алу тәсілдері мен шаралары тәуекелдерді басқару жүйесі негізінде, яғни салық төлеушінің тәуекел дәрежесіне қарай сараланған түрде қолданылатынына назар аударады.

Мәселен, Салық кодексінде мәжбүрлеп өндіріп алу тәсілдері мен шаралары тәуекел дәрежесі жоғары және орташа салық төлеушілерге қолданылатыны көзделген.

Егер санаттау нәтижелері бойынша салық төлеушінің қызметі тәуекелдің төмен дәрежесіне жатқызылған жағдайда, онда мұндай салық төлеушіге қатысты мәжбүрлеп өндіріп алу тәсілдері мен шаралары қолданылмайды.

Сонымен бірге, салық төлеушінің күнтізбелік отыз күн ішінде салық берешегін өтемеуі Мемлекеттік кірістер комитетінің салық төлеушінің тәуекел дәрежесін қайта қарауы және оны тәуекел дәрежесі жоғары немесе орташа салық төлеушілер санатына ауыстыруы үшін негіз болып табылады.

Мәжбүрлеп өндіріп алу тәсілдері мен шаралары оларды қолдану мерзімдері көрсетілген салық берешегін өтеу туралы табыс етілген хабарлама негізінде қолданылады.

Мысалы, тәуекел дәрежесі жоғары салық төлеушінің банк шоттары мен кассасы бойынша шығыс операциялары салық берешегін өтеу туралы хабарлама берілген күннен бастап бір жұмыс күні өткеннен кейін, ал тәуекел дәрежесі орташа салық төлеуші салық берешегін өтеу туралы хабарлама берілген күннен бастап он жұмыс күні өткеннен кейін тоқтатыла тұрады.

Бұл ретте электрондық тәсілмен жіберілген хабарламалар «Салық төлеушінің кабинеті» веб-қосымшасына жеткізілген күннен бастап табысталды деп есептеледі.

Егер салық берешегінің сомасы 6 АЕК мөлшерінен аспаса, 2021 жылғы 1 шілдеден бастап Салық кодексіне енгізілген өзгерістерге сәйкес банк шоттары бойынша шығыс операциялары тоқтатылмайды.

Уақытша қаржылық қиындықтарға тап болған салық төлеушілер үшін Салық кодексінде кейінге қалдыру немесе мерзімін ұзартуды беру нысанында жүзеге асырылатын салықтарды және (немесе) төлемақыларды төлеу жөніндегі мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесін орындау мерзімдерін өзгерту көзделген.

Салықтардың және (немесе) төлемақылардың сомаларын бір мезгілде төлей отырып, кейінге қалдыру алты айдан аспайтын мерзімге беріледі.

Салықтардың және (немесе) төлемақылардың сомаларын тең үлестермен ай сайын немесе тоқсан сайын төлей отырып, мерзімін ұзарту үш жылдан аспайтын мерзімге беріледі

Төлем көзінен ұсталатын салықтарды төлеу, Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумағынан импортталатын тауарларға салынатын акциздер, қосылған құн салығы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түсетін салықтар бойынша кейінге қалдыруды немесе мерзімін ұзартуды төлеуді ұсынуға болмайды.

Салықтарды төлеу бойынша кейінге қалдыру және мерзімін ұзарту салық төлеушінің және (немесе) үшінші тұлғаның мүлкін кепілге қою арқылы және (немесе) банк кепілдігімен жүргізіледі.

Бұл ретте Салық кодексінің 51-бабына енгізілген өзгерістерге сәйкес 2022 жылғы 1 наурыздан бастап бір жылдан астам мерзімге бөліп төлеу салық төлеушінің және (немесе) үшінші тұлғаның жылжымайтын мүлкін кепілге салу және (немесе) банк кепілдігі арқылы ғана берілуі мүмкін.

Сондай-ақ, өзгерістер кейінге қалдыру немесе мерзімін ұзартуды беру мақсатында кепіл шартын жасасу талаптарына қатысты болды. Мәселен, 2022 жылғы 1 наурыздан бастап жеке тұлғаның, дара кәсіпкердің, жеке практикамен айналысатын адамның жалғыз тұрғын үйі кепіл нысанасы бола алмайды.

Толық ақпаратты мына сілтеме бойынша көруге болады: https://youtu.be/L8hjCPUet3U