<< Назад
Далее >>
0
0
Два документа рядом (откл)
Распечатать
Копировать в Word
Скрыть комментарии системы
Информация о документе
Информация о документе
Поставить на контроль
В избранное
Посмотреть мои закладки
Скрыть мои комментарии
Посмотреть мои комментарии
Сравнение редакций
Увеличить шрифт
Уменьшить шрифт
Корреспонденты
Респонденты
Сообщить об ошибке

(БҰРЫНҒЫ РЕДАКЦИЯ) ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ТІЛ ТУРАЛЫ 1997 Ж. 11 ШІ...

 
Оглавление
Перемещение в другую часть документа >>
  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий
  • Показать изменения

Қазақстан Республикасындағы тiл туралы
1997 ж. 11 шiлдедегі № 151-I Қазақстан Республикасының Заңы
(2022.01.01. берілген өзгерістер мен толықтыруларымен)

 

Осы редакция 2021 жылғы 29 желтоқсанда енгізілген өзгерістеріне дейін қолданылды (2022 ж. 10 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді)

 

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

2-бап. Осы Заңның реттейтiн мәселесi

3-бап. Қазақстан Республикасындағы тiл туралы заңдар

4-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк тiлi

5-бап. Орыс тiлiн қолдану

6-бап. Мемлекеттiң тiл жөнiндегi қамқорлығы

7-бап. Тiлдердiң қолданылуына кедергi келтiруге жол бермеу

2-тарау. Тiл - мемлекеттiк және мемлекеттiк емес ұйымдар мен жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында

8-бап. Тiлдердiң қолданылуы

9-бап. Мемлекеттiк органдар актiлерiнiң тiлi

10-бап. Құжаттама жүргiзу тiлi

11-бап. Азаматтардың өтiнiштерiне қайтарылатын жауап тiлi

12-бап. Қарулы Күштер мен құқық қорғану органдарындағы тiл

13-бап. Сот iсiн жүргiзу тiлi

14-бап. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстердi жүргiзу тiлi

15-бап. Мәмiлелер тiлi

3-тарау. Тiл - бiлiм беру, ғылым, мәдениет және бұқаралық ақпарат құралдары саласында

16-бап. Тiл - бiлiм беру саласында

17-бап. Тiл - ғылым және мәдениет саласында

18-бап. Баспасөз бен бұқаралық ақпарат құралдарының тiлi

4-тарау. Тiл - елдi мекен атауларында, жалқы есiмдерде, көрнекi ақпаратта

19-бап. Топонимикалық атауларды, ұйымдардың атауларын пайдалану тәртiбi

20-бап. Кiсi есiмiн, әкесiнiң есiмiн және тегiн жазу

21-бап. Деректемелер мен көрнекi ақпарат тiлi

22-бап. Тіл - байланыс саласында

5-тарау. Тiлдi құқықтық қорғау

23-бап. Тiлдi мемлекеттiк қорғау

24-бап. Қазақстан Республикасының тiл туралы заңнамасын бұзғаны үшiн жауаптылық

  • Показать изменения

24-1-бап. Алып тасталды

24-2-бап. Ономастика саласындағы уәкілетті органның құзыреті

25-бап. Тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органның құзыреті

25-1-бап. Ономастика комиссиялары

25-2-бап. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергiлiктi атқарушы органының құзыретi

25-3-бап. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқарушы органының құзыретi

25-4-бап. Қазақстан Республикасы тіл туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылау

25-5-бап. Ономастика жұмысының критерийлері

26-бап. Алынып тасталды

6-тарау. Тiлдi шет елдермен және халықаралық ұйымдармен қатынастарда пайдалану

27-бап. Тiл - халықаралық қызметте

 

 

Осы Заң Қазақстан Республикасында тiлдердiң қолданылуының құқықтық негiздерiн, мемлекеттiң оларды оқып-үйрену мен дамыту үшiн жағдай жасау жөніндегі мiндеттерiн белгiлейдi, Қазақстан Республикасында қолданылатын барлық тiлге бiрдей құрметпен қарауды қамтамасыз етедi.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

1 тарау. Жалпы ережелер

2004.20.12 № 13-III ҚР Заңымен 1-бап өзгертілді (бұр. ред. қара) (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді); 2013.21.01. № 72-V ҚР Заңымен 1-бап жаңа редакцияда (ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiлдi) (бұр.ред.қара)

  • Показать изменения

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

  • Показать изменения

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

  • Показать изменения

1) диаспора - өзiнiң тарихи шығу тегiнен тысқары елде тұрып жатқан халықтың бiр бөлiгi (этностық қауымдастық);

  • Показать изменения

2) ономастика - тiл бiлiмiнiң жалқы есiмдердi, олардың пайда болуы мен өзгеруiнiң тарихын зерттейтiн бөлiмi;

  • Показать изменения

3) ономастика комиссиясы - Қазақстан Республикасының аумағындағы әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктерге, елді мекендердің құрамдас бөлiктерiне, әуежайларға, порттарға, теміржол вокзалдарына, теміржол стансаларына, метрополитен стансаларына, автовокзалдарға, автостансаларға, физикалық-географиялық және мемлекет меншігіндегі басқа да объектілерге атау беру және оларды қайта атау, олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту және мемлекеттік заңды тұлғаларға, мемлекет қатысатын заңды тұлғаларға жеке адамдардың есімдерін беру, сондай-ақ Қазақстан Республикасының тарихи-мәдени мұрасының құрамдас бөлiгi ретiнде тарихи атауларды қалпына келтiру және сақтау бойынша бiрыңғай көзқарасты қалыптастыру жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлейтiн консультациялық-кеңесшi орган;

2021.30.04. № 34-VII ҚР Заңымен 3-1) тармақшамен толықтырылды

  • Показать изменения

3-1) ономастика саласындағы уәкілетті орган - ономастика саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

  • Показать изменения

4) орфография - дұрыс жазу ережесi, сөйленген сөздi (сөздер мен грамматикалық тұлғаларды) жазбаша беру тәсiлдерiнiң бiрiздiлiгiн белгiлейтiн қағидалар жүйесi;

2021.24.11. № 75-VII ҚР Заңымен 5) тармақша өзгертілді (бұр.ред.қара)

  • Показать изменения

5) Республикалық терминология комиссиясы - Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы, экономиканың, ғылымның, техниканың және мәдениеттiң барлық салалары бойынша қазақ тiлiнiң терминологиялық лексикасы саласындағы ұсыныстарды әзiрлейтiн консультациялық-кеңесшi орган;

  • Показать изменения

6) топонимика - ономастиканың географиялық объектiлердiң атауларын, олардың пайда болуының, өзгеруінің және қолданылуының заңдылықтарын зерттейтiн бөлiмi;

  • Показать изменения

7) транслитерация - бiр графикалық жүйедегi мәтiндер мен жекелеген сөздердi басқа графикалық жүйенiң құралдарымен әрiппе-әріп арқылы беру;

2021.30.04. № 34-VII ҚР Заңымен 8) тармақша өзгертілді (бұр.ред.қара)

  • Показать изменения

8) тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті орган - тілдерді дамыту саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган.

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2-бап. Осы Заңның реттейтiн мәселесi

Мемлекеттік, мемлекеттік емес ұйымдар мен жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының қызметiнде тiлдердi қолдануға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастар осы Заң реттейтiн мәселе болып табылады.

Осы Заң жеке адамдар арасындағы қатынастарда және дiни бiрлестiктерде тiлдердiң қолданылуын реттемейдi.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий
  • Показать изменения

3-бап. Қазақстан Республикасындағы тiл туралы заңдар

  • Показать изменения

Қазақстан Республикасындағы тiл туралы заңдар Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi, осы Заңнан, тiлдердi қолдануға және дамытуға қатысты Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актілерінен тұрады.

  • Показать изменения

Тiл туралы заңдар Қазақстан Республикасының азаматтарына, Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдiктерге және азаматтығы жоқ адамдарға қолданылады.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

4-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі

Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі - қазақ тілі.

Мемлекеттік тiл - мемлекеттiң бүкiл аумағында қоғамдық қатынастардың барлық саласында қолданылатын мемлекеттік басқару, заң шығару, сот iсiн жүргiзу және iс қағаздарын жүргiзу тілі.

Қазақстан халқын топтастырудың аса маңызды факторы болып табылатын мемлекеттік тiлдi меңгеру - Қазақстан Республикасының әрбiр азаматының парызы.

Үкiмет, өзге де мемлекеттік, жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдар:

Қазақстан Республикасында мемлекеттік тiлдi барынша дамытуға, оның халықаралық беделiн нығайтуға;

Қазақстан Республикасының барша азаматтарының мемлекеттік тiлдi еркiн және тегiн меңгеруiне қажеттi барлық ұйымдастырушылық, материалдық-техникалық жағдайларды жасауға;

қазақ диаспорасына ана тілін сақтауы және дамытуы үшiн көмек көрсетуге мiндеттi.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

5-бап. Орыс тілін қолдану

Мемлекеттік ұйымдарда және жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында орыс тілі ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

6-бап. Мемлекеттiң тiл жөніндегі қамқорлығы

Қазақстан Республикасының азаматының ана тілін қолдануына, қарым-қатынас, тәрбие, оқу және шығармашылық тілін еркiн таңдауына құқығы бар.

Мемлекет Қазақстан халқының тiлдерiн оқып-үйрену мен дамыту үшiн жағдай туғызу жөнiнде қамқорлық жасайды.

Ұлттық топтар жинақты тұратын жерлерде iс-шаралар өткiзiлген кезде олардың тiлдерi пайдаланылуы мүмкiн.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

7-бап. Тiлдердiң қолданылуына кедергi келтiруге жол бермеу

Қазақстан Республикасында тiлдiк белгiсi бойынша азаматтардың құқықтарын кемсiтуге жол берiлмейдi.

Қазақстанда мемлекеттік тiлдiң және басқа да тiлдердiң қолданылуына және оларды үйренуге кедергi келтiретiн лауазымды адамдардың iс-әрекеттерi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соқтырады.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2 тарау. Тiл - мемлекеттік және мемлекеттік емес

  • Показать изменения

ұйымдар мен жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында

 

8-бап. Тiлдердiң қолданылуы

Мемлекеттік тiл Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының, ұйымдарының және жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының жұмыс және iс қағаздарын жүргiзу тілі болып табылады, орыс тілі ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады.

Мемлекеттік емес ұйымдардың жұмысында мемлекеттік тiл және қажет болған жағдайда басқа тiлдер қолданылады.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

9-бап. Мемлекеттік органдар актілерінiң тілі

Мемлекеттік органдардың актілері мемлекеттік тiлде әзiрленiп, қабылданады, қажет болған жағдайда, мүмкiндiгiнше, басқа тiлдерге аударылуы қамтамасыз етiле отырып, оларды әзiрлеу орыс тілінде жүргiзiлуi мүмкiн.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2006.05.06 № 146-III ҚР Заңымен 10-бап толықтырылды; 2015.24.11. № 422-V ҚР Заңымен 10-бап өзгертілді (2016 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiлдi) (бұр.ред.қара)

10-бап. Құжаттама жүргiзу тілі

  • Показать изменения

Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары жүйесiнде, ұйымдарында, меншiк нысанына қарамастан, статистикалық-есеп, қаржы және техникалық құжаттама жүргiзу мемлекеттік тiлде және орыс тілінде қамтамасыз етiледi.

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

11-бап. Азаматтардың өтiнiштерiне қайтарылатын жауап тілі

Мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдардың азаматтардың өтiнiштерi мен басқа да құжаттарға қайтаратын жауаптары мемлекеттік тiлде немесе өтiнiш жасалған тiлде берiледi.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

12-бап. Қарулы Күштер мен құқық қорғану органдарындағы тiл

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, сондай-ақ әскери және әскерилендiрiлген құрамалардың барлық түрiнде, мемлекеттік бақылау мен қадағалау, азаматтарды құқықтық қорғау ұйымдарында және құқық қорғау органдарында мемлекеттік тiлдiң және орыс тілінiң қолданылуы қамтамасыз етiледi.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

13-бап. Сот iсiн жүргiзу тілі

Қазақстан Республикасында сот iсi мемлекеттік тiлде жүргiзiледi, ал, қажет болған жағдайда, сот iсiн жүргiзуде орыс тілі немесе басқа тiлдер мемлекеттік тiлмен тең қолданылады.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

14-бап. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстердi жүргiзу тілі

Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстер мемлекеттік тiлде, ал қажет болған жағдайда, басқа да тiлдерде жүргiзiледi.

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2006.05.06 № 146-III ҚР Заңымен 15-бап толықтырылды; 2015.24.11. № 422-V ҚР Заңымен 15-бап өзгертілді (2016 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiлдi) (бұр.ред.қара)

15-бап. Мәмiлелер тілі

Қазақстан Республикасында жеке және заңды тұлғалардың жазбаша нысанда жасалатын барлық мәмiлелерi қажет болған жағдайда басқа тiлдердегi аудармасы қоса берiлiп, мемлекеттік тiлде және орыс тілінде жазылады.

  • Показать изменения

Шетелдiк жеке және заңды тұлғалармен жазбаша нысанда жасалатын мәмiлелер мемлекеттік тiлде және тараптар үшiн қолайлы тiлде жазылады.

 

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий
  • Показать изменения

3 тарау. Тiл - білім беру, ғылым, мәдениет және бұқаралық ақпарат құралдары саласында

 

2007.27.07. № 320-III ҚР Заңымен 16-бап өзгертілді (бұр.ред.қара)

16-бап. Тiл - білім беру саласында

  • Показать изменения

Қазақстан Республикасында мемлекеттік тiлде, ал ұлт топтары жинақы тұратын жерлерде солардың тiлдерiнде жұмыс iстейтiн мектепке дейiнгi балалар ұйымдарын құру қамтамасыз етiледi.

Балалар үйлерiнде және оларға теңестiрiлген ұйымдарда оқыту, тәрбие беру тілін жергiлiктi атқарушы органдар олардағы балалардың ұлттық құрамын ескере отырып белгiлейдi.

  • Показать изменения

Қазақстан Республикасы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімдi мемлекеттік тiлде, орыс тілінде, ал қажетiне қарай және мүмкiндiгi болған жағдайда басқа да тiлдерде алуды қамтамасыз етедi. Білім беру ұйымдарында мемлекеттік тiл мен орыс тілі мiндеттi оқу пәнi болып табылады және білім туралы құжатқа енгiзiлетiн пәндер тiзбесiне кiредi.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

17-бап. Тiл - ғылым және мәдениет саласында

Қазақстан Республикасында ғылым саласында, диссертацияларды ресiмдеу мен қорғауды қоса алғанда, мемлекеттік тiл мен орыс тілінiң қолданылуы қамтамасыз етiледi.

Мәдени шаралар мемлекеттік тiлде және қажет болған жағдайда басқа да тiлдерде жүргiзiледi.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2012.18.01. № 546-ІV ҚР Заңымен 18-бап өзгертілді (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк отыз күн өткен соң қолданысқа енгiзiлдi) (бұр.ред.қара)

18-бап. Баспасөз бен бұқаралық ақпарат құралдарының тілі

Қазақстан Республикасы баспа басылымдары мен бұқаралық ақпарат құралдарында мемлекеттік тiлдiң, басқа да тiлдердiң қолданылуын қамтамасыз етедi.

  • Показать изменения

Қажеттi тiлдiк ортаны жасау және мемлекеттiк тiлдiң толыққанды қолданылуы мақсатында, олардың меншiк нысанына қарамастан, теле-, радиоарналар арқылы берiлетiн мемлекеттiк тiлдегi теле-, радиобағдарламалардың көлемi уақыт жағынан басқа тiлдердегi теле-, радиобағдарламалардың жиынтық көлемiнен кем болмауға тиiс.

 

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий
  • Показать изменения

4 тарау. Тiл - елдi мекен атауларында, жалқы өсiмдерде, көрнекi ақпаратта

 

2013.21.01. № 72-V ҚР Заңымен 19-бап өзгертілді (ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiлдi) (бұр.ред.қара)

  • Показать изменения

19-бап. Топонимикалық атауларды, ұйымдардың атауларын пайдалану тәртібі

  • Показать изменения

Әкімшілік-аумақтық бірліктердің, елді мекендердің құрамдас бөліктерінің, сондай-ақ басқа да физика-географиялық объектiлердiң дәстүрлi, тарихи қалыптасқан қазақша атаулары басқа тiлдерде транслитерация ережелерiне сәйкес берiлуге тиiс.

Мемлекеттік ұйымдардың, олардың құрылымдық бөлiмшелерiнiң атаулары мемлекеттік тiлде және орыс тілінде берiледi. Бiрлескен, шетелдiк ұйымдардың атаулары мемлекеттік тiлде және орыс тілінде транслитерация арқылы берiледi.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

20-бап. Кiсi есiмiн, әкесiнiң есiмiн және тегiн жазу

Кiсi есiмiн, әкесiнiң есiмiн және тегiн ресми құжаттарда жазу Қазақстан Республикасының заңдары мен нормативтiк құқықтық актілеріне сәйкес келуге тиiс.

  • Корреспонденты на фрагмент
  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2021.29.12. № 94-VII ҚР Заңымен 21-бап өзгертілді (2022 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)

  • Показать изменения

21-бап. Деректемелер мен көрнекi ақпарат тілі

Мемлекеттік органдардың мөрлерi мен мөртаңбаларының мәтiнiнде олардың атаулары мемлекеттік тiлде жазылады.

Меншiк нысанына қарамастан, ұйымдардың мөрлерiнiң, мөртаңбаларының мәтiнi мемлекеттік тiлде және орыс тілінде жазылады.

2021.29.12. № 94-VII ҚР Заңымен үшінші - жетінші бөліктермен толықтырылды (2022 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді)

  • Показать изменения

Мемлекеттік ұйымдардың бланкілері мемлекеттік тілде және орыс тілінде, қажет болған кезде басқа тілдерде де жазылады.

Мемлекеттік емес ұйымдардың бланкілері мемлекеттік тілде, қажет болған кезде орыс тілінде және (немесе) басқа тілдерде де жазылады.

Мемлекеттік ұйымдардың маңдайшалары мемлекеттік тілде және орыс тілінде, қажет болған кезде басқа тілдерде де орналастырылады.

Мемлекеттік емес ұйымдардың маңдайшалары мемлекеттік тілде, қажет болған кезде орыс тілінде және (немесе) басқа тілдерде де орналастырылады. Қазақстан Республикасында қорғалатын, мемлекеттік емес ұйымдардың маңдайшаларында пайдаланылатын тауар белгілері өзгермеген түрінде жазылады.

Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, жол белгілеріндегі жазбалар мемлекеттік тілде жазылады.

2021.29.12. № 94-VII ҚР Заңымен үшінші бөлік жаңа редакцияда (2022 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)

  • Показать изменения

Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, хабарландырулар, жарнама, прейскуранттар, баға көрсеткiштерi, ас мәзірлері, нұсқағыштар және басқа да көрнекi ақпарат мемлекеттік тілде, қажет болған кезде орыс тілінде және (немесе) басқа тiлдерде де орналастырылады.

Мемлекеттік органдардың атауы жазылған маңдайшаларды дайындау және оларды әкімшілік ғимараттарда орналастыру қағидаларын қараңыз

Қазақстанда өндiрiлетiн тауарлардың арнайы мәлiметтер көрсетiлген тауарлық жапсырмаларында (этикеткаларында), таңбаламаларында, нұсқаулықтарында мемлекеттік тiлде және орыс тілінде қажеттi ақпарат болуға тиiс.

Шетелде өндiрiлген тауарлардың арнайы мәлiметтер көрсетiлген тауарлық жапсырмалары (этикеткалары), таңбаламалары, нұсқаулықтары импорттаушы ұйымдардың қаражаты есебiнен мемлекеттік тiлдегi және орыс тiліндегі аудармасымен қамтамасыз етiледi.

  • Показать изменения

Көрнекi ақпараттың барлық мәтiнi мынадай ретпен: мемлекеттік тiлде - сол жағына немесе жоғарғы жағына, орыс тілінде он жағында немесе төменгi жағына орналасады, бiрдей өлшемдегi әрiптермен жазылады. Қажеттiгiне қарай көрнекi ақпараттың мәтiндерi қосымша басқа да тiлдерге аударылуы мүмкiн. Бұл жағдайда қарiп өлшемi нормативтiк құқықтық актiлерде белгiленген талаптардан аспауға тиiс. Ауызша ақпарат, хабарландыру, жарнама мемлекеттік тiлде, орыс және қажет болған жағдайда, басқа да тiлдерде берiледi.

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2008 ж. 21 қарашадағы № 89-ІV ҚР Заңымен 22-бап жаңа редакцияда  (бұр. ред. қара)

  • Показать изменения

22-бап. Тіл - байланыс саласында

  • Показать изменения

Қазақстан Республикасының шегінде байланыс саласында мемлекеттік тілдің және орыс тілінің қолданылуы қамтамасыз етіледі. Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерге почта-телеграф жөнелтілімдері белгіленген халықаралық ережелерге сәйкес жүргізіледі.

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

5 тарау. Тiлдi құқықтық қорғау

2004.20.12 № 13-III ҚР Заңымен (бұр. ред. қара) (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді); 2013.21.01. № 72-V ҚР Заңымен (ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiлдi) (бұр.ред.қара); 2013.03.07. № 124-V ҚР Заңымен (бұр.ред.қара) 23-бап өзгертілді

23-бап. Тiлдi мемлекеттік қорғау

Қазақстан Республикасында мемлекеттік тiл және барлық басқа тiлдер мемлекеттiң қорғауында болады. Мемлекеттік органдар бұл тiлдердiң қолданылуы мен дамуына қажеттi жағдай жасайды.

  • Показать изменения

Тiлдiң дамуы мемлекеттiк тiлдiң басымдығын және iс қағаздарын жүргiзудi қазақ тiлiне кезең-кезеңмен көшiрудi көздейтiн Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк жоспарлау жүйесінің құжаттарымен қамтамасыз етiледi.

Мемлекеттік тiлдi белгiлi бiр көлемде және біліктілік талаптарына сәйкес бiлуi қажет кәсiптердiң, мамандықтардың және лауазымдардың тiзбесi Қазақстан Республикасы заңдарымен белгіленедi.

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2007.27.07. № 315-III ҚР Заңымен  24-бап өзгертілді (бұр.ред.қара); 2013.21.01. № 72-V ҚР Заңымен 24-бап жаңа редакцияда (ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiлдi) (бұр.ред.қара); 2020.30.12. № 393-VI ҚР Заңымен 24-бап өзгертілді (бұр.ред.қара)

  • Показать изменения

24-бап. Қазақстан Республикасының тiл туралы заңнамасын бұзғаны үшiн жауаптылық

  • Показать изменения

Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасының бұзылуына кінәлі мемлекеттік органдардың бірінші басшылары не аппараттардың басшылары, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

  • Показать изменения

Лауазымды адамның мемлекеттiк тiлдi бiлмеу желеуiмен жеке және заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қабылдаудан бас тартуы, мемлекеттiк тiлдің және басқа да тiлдердің қолданылу салаларында олардың пайдаланылуына кез келген кедергi келтiру, сондай-ақ деректемелер мен көрнекі ақпаратты орналастыру бойынша талаптарды бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылыққа әкеп соғады.

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий
  • Показать изменения

24-1-бап. 2021.24.11. № 75-VII ҚР Заңымен алып тасталды (бұр.ред.қара)

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2021.30.04. № 34-VII ҚР Заңымен 24-2-баппен толықтырылды

24-2-бап. Ономастика саласындағы уәкілетті органның құзыреті

  • Показать изменения

Ономастика саласындағы уәкілетті орган:

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий
  • Показать изменения

1) республикалық ономастика комиссиясының қызметін қамтамасыз етеді;

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий
  • Показать изменения

2) ономастика комиссияларының қызметін үйлестіреді;

2021.24.11. № 75-VII ҚР Заңымен 2-1) тармақшамен толықтырылды

  • Показать изменения

2-1) облыстық ономастика комиссиялары және республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссиялары туралы үлгілік ережені әзірлейді және бекітеді;

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий
  • Показать изменения

3) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2004.20.12 № 13-III ҚР Заңымен 25-бап жаңа редакцияда (бұр. ред. қара) (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді); 2011.05.07. № 452-IV ҚР Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара); 2013.21.01. № 72-V ҚР Заңымен (ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiлдi) (бұр.ред.қара); 2021.30.04. № 34-VII ҚР Заңымен (бұр.ред.қара) 25-бап өзгертілді

  • Показать изменения

25-бап. Тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органның құзыреті

  • Показать изменения

Тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті орган:

 1) тiлдердi дамыту саласындағы бiрыңғай мемлекеттік саясаттың iске асырылуын қамтамасыз етедi;

  • Показать изменения

2) 2013.03.07. № 124-V ҚР Заңымен алып тасталды (бұр.ред.қара)

  • Показать изменения

3) орталық және облыстардың республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдарында Қазақстан Республикасының тiл туралы заңдарының сақталуын бақылауды жүзеге асырады;

  • Показать изменения

4) Қазақстан Республикасының тiл туралы заңдарында белгiленген талаптардың бұзылуын жою туралы ұсынымдар жасайды, тиiстi органдарға Қазақстан Республикасының тiл туралы заңдарының бұзылуына кiнәлi лауазымды адамдарға тәртiптiк жазалау шараларын қолдану туралы ұсыныстар енгiзеді;

5) тiлдердi дамыту саласындағы бiрыңғай мемлекеттік саясатты iске асыру жөніндегі қызметтiң ақпараттық, әдiстемелiк қамтамасыз етiлуiн ұйымдастырады;

2021.30.04. № 34-VII ҚР Заңымен 5-1) тармақша өзгертілді (бұр.ред.қара)

  • Показать изменения

5-1) республикалық терминология комиссиясының қызметiн қамтамасыз етеді;

  • Показать изменения

6) 2021.30.04. № 34-VII ҚР Заңымен алып тасталды (бұр.ред.қара)

  • Показать изменения

7) 2014.29.12. № 269-V ҚР Заңымен алып тасталды (бұр.ред.қара)

8) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2004.20.12 № 13-III ҚР Заңымен 25-1-баппен толықтырылды (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді); 2013.21.01. № 72-V ҚР Заңымен 25-1-бап жаңа редакцияда (ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiлдi) (бұр.ред.қара); 2021.24.11. № 75-VII ҚР Заңымен 25-1-баптың тақырыбы жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)

  • Показать изменения

25-1-бап. Ономастика комиссиялары

2021.24.11. № 75-VII ҚР Заңымен 1-тармақ жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)

  • Показать изменения

1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанынан – Республикалық ономастика комиссиясы құрылады, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының жанынан тиісінше облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссиялары құрылады.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2021.24.11. № 75-VII ҚР Заңымен 1-1-тармақпен толықтырылды

  • Показать изменения

1-1. Республикалық ономастика комиссиясының құзыретіне:

  • Показать изменения

1) ономастика мәселелері бойынша ұсынымдар мен ұсыныстар әзірлеу;

  • Показать изменения

2) облыстарды, аудандар мен қалаларды атау, олардың атауын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту жөнінде қорытындылар беру;

  • Показать изменения

3) Қазақстан Республикасының аумағындағы мемлекеттік меншіктегі әуежайларға, порттарға, теміржол вокзалдарына, теміржол станцияларына, метрополитен станцияларына, автовокзалдарға, автостанцияларға, физикалық-географиялық және басқа да объектілерге атау беру, сондай-ақ олардың атауын өзгерту, олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту және мемлекеттік заңды тұлғаларға, мемлекет қатысатын заңды тұлғаларға адамдардың есімдерін беру жөнінде қорытындылар беру;

  • Показать изменения

4) қаладағы аудандарды, облыстық маңызы бар қалалардың құрамдас бөлiктерiн атау, олардың атауын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту жөнінде қорытындылар беру;

  • Показать изменения

5) республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссияларының қаладағы аудандарды, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың құрамдас бөліктерін атау, олардың атауын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту жөніндегі қорытындыларын келісу жатады.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий
  • Показать изменения

2. Облыстық ономастика комиссияларының құзыретіне:

  • Показать изменения

1) ауылдарға, кенттерге, ауылдық округтерге атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту бойынша қорытындылар беру;

  • Показать изменения

2) аудандық маңызы бар қалалардың, кенттің, ауылдың, ауылдық округтің құрамдас бөлiктерiне атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту бойынша қорытындылар беру жатады.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий
  • Показать изменения

3. Республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссияларының құзыретіне Республикалық ономастика комиссиясымен келісілгеннен кейін - республикалық маңызы бар қалалардың, астананың қаладағы аудандарына, құрамдас бөлiктерiне атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту бойынша қорытындылар беру жатады.

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

4. Жергілікті өкілді және атқарушы органдар әкімшілік-аумақтық бірліктерге, елді мекендердің құрамдас бөлiктерiне атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту бойынша шешімді тиісті ономастика комиссияларының оң қорытындылары болған кезде ғана қабылдайды.

 

  • Поставить закладку
  • Посмотреть закладки
  • Добавить комментарий

2004.20.12 № 13-III ҚР Заңымен 25-2-баппен толықтырылды (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді); 2011.05.07. № 452-IV ҚР Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара); 2013.21.01. № 72-V ҚР Заңымен (ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiлдi) (бұр.ред.қара) 25-2-бап өзгертілді


Содержание
1-тарау. Жалпы ережелер2-тарау. Тiл - мемлекеттiк және мемлекеттiк емес ұйымдар мен жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында3-тарау. Тiл - бiлiм беру, ғылым, мәдениет және бұқаралық ақпарат құралдары саласында4-тарау. Тiл - елдi мекен атауларында, жалқы есiмдерде, көрнекi ақпаратта5-тарау. Тiлдi құқықтық қорғау6-тарау. Тiлдi шет елдермен және халықаралық ұйымдармен қатынастарда пайдалану