Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының, қорғаныс, қауiпсiздiк және құқық тәртібін қорғау органдарының мұқтаждары үшiн жалпы пайдаланыстағы телекоммуникациялар желiлерiн, бiртұтас телекоммуникациялар желiлерiнiң ресурстарын дайындау мен пайдаланудың ережесін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 31 қаңтардағы № 164 қаулысы (2017.08.06. берілген өзгерістер мен толықтыруларымен)
Осы редакция 2019 жылғы 3 сәуірде енгізілген өзгерістеріне дейін қолданылды
ҚР Үкіметінің 20.10.04. № 1079 қаулысымен тақырыбы мен кіріспе өзгертілді (бұр.ред. қара) «Байланыс туралы» Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 5 шiлдедегi Заңын iске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының ?кіметi қаулы етеді: ҚР Үкіметінің 20.10.04 ж. № 1079 қаулысымен 1-тармақ өзгертілді (бұр.ред. қара) 1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының, қорғаныс, қауiпсiздiк және құқық тәртібін қорғау органдарының мұқтаждары үшiн жалпы пайдаланыстағы телекоммуникациялар желiлерiн, бiртұтас телекоммуникациялар желілерiнiң ресурстарын дайындау мен пайдаланудың ережесi бекітілсiн. 2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшiне енедi. Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі ?кіметінің 2001 жылғы 31 қаңтардағы № 164 қаулысымен БЕКIТIЛГЕН ҚР Үкіметінің 20.10.04. № 1079 қаулысымен тақырыбы жаңа редакцияда (бұр.ред. қара) Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының, қорғаныс, қауiпсiздiк және құқық тәртібін қорғау органдарының мұқтаждары үшiн жалпы пайдаланыстағы телекоммуникациялар желiлерiн, бiртұтас телекоммуникациялар желiлерiнiң ресурстарын дайындау мен пайдаланудың ережесi 1. Жалпы қағидалар 1. Осы Ереже: ҚР Үкіметінің 20.10.04 ж. № 1079 қаулысымен 1-тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред. қара) 1) бейбiт уақытта, төтенше жағдайлар туындаған кезде, айрықша маңызды жұмыстар мен iс-шаралар жүргiзген кезде және соғыс уақытында Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының, қорғаныс, қауiпсiздiк және құқық тәртібін қорғау органдарының мұқтаждары үшiн жалпы пайдаланыстағы телекоммуникациялар желiлерiн (бұдан әрi - ЖПТЖ), бiртұтас телекоммуникациялар желілерiнiң ресурстарын (бұдан әрi - БТЖ) дайындау мен пайдаланудың тәртібін; 2) байланыс қызметтерiн көрсетуде басымдықтар белгiлеудi; 3) бейбiт уақытта табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар кезiнде, соғыс уақытында байланыс желiлерiн басқаруды; 4) қалааралық және халықаралық байланыс операторының, басқа да байланыс операторларының (бұдан әрi - байланыс операторлары) және пайдаланушылардың құқықтары мен мiндеттерiн айқындайды. ҚР Үкіметінің 20.10.04 ж. № 1079 қаулысымен 2-тармақ өзгертілді (бұр.ред. қара) 2. Ережеде мынадай негiзгi терминдер қолданылады: телекоммуникациялардың өзара үйлестiрiлген желісі - Қазақстан Республикасының аумағында орталықтандырылған басқарумен қамтамасыз етiлген телекоммуникациялардың технологиялық ұштастырылған желiлерiнiң кешенi; жалпы пайдаланыстағы телекоммуникациялар желісi - барлық заңды және жеке тұлғалардың пайдалануы үшiн ашық, телекоммуникациялардың өзара үйлестiрiлген желісінiң құрамдас бөлiгi; байланыстың ведомстволық желiлерi - арнайы және өндiрiстiк мұқтаждарды қамтамасыз ету үшiн құрылатын, жалпы пайдаланыстағы телекоммуникациялар желісіне шыға алатын мемлекеттік органдардың телекоммуникациялар желiлерi; қосылу - осы желiлердi қосу және абоненттер (пайдаланушылар) арасында ақпарат жiберу мүмкiн болатын желiлердiң арасындағы өзара iс-қимыл жасауды ұйымдастыру; терминал - соңғы абоненттік құрылғы; үкiметтiк байланыс - мемлекеттік басқару мұқтаждары үшiн арнайы қорғалған байланыс; айрықша маңызды жұмыстар мен iс-шаралар - Қазақстан Республикасының аумағы арқылы мемлекеттер мен үкiметтер басшыларының жүруiне, сондай-ақ техника мен қару-жарақтың жаңа үлгiлерiн сынауға, ғарыш және ұшу аппараттарын жiберуге байланысты жүргiзiлетiн жұмыстар мен iс-шаралар; Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының, қорғаныс, қауiпсiздiк және құқық тәртібін қорғау органдарының мұқтаждары үшiн бiртұтас телекоммуникациялар желiлерiнiң ресурстары - Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына, қорғаныс, қауiпсiздiк және құқық тәртібін қорғау органдарына байланыс қызметтерiн көрсетуге арналған телекоммуникациялар желiлерiнiң (нумерация ресурсының) жиынтығы. ҚР Үкіметінің 20.10.04 ж. № 1079 (бұр.ред. қара); 2006.28.04. № 304 (бұр.ред.қара) қаулыларымен 3-тармақ өзгертілді; ҚР Үкіметінің 2017.08.06. № 350 Қаулысымен 3-тармақ жаңа редакцияда (бұр.ред. қара) 3. Қызмет көрсетудің жеке тәртібі белгіленетін ЖПТЖ-ның негізгі пайдаланушылары: Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті (бұдан әрі - ҚР ҰҚК), Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі (бұдан әрі - ҚР Қорғанысмині), Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі (ҚР ІІМ), Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі (бұдан әрі - ҚР МКҚ), мемлекеттік кірістер органдары, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тізбе бойынша басқа да мемлекеттік органдар: Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі, Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігі, Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникациялар министрлігі, Қазақстан Республикасының Энергетика министрлігі, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі (бұдан әрі - мемлекеттік органдар) болып табылады. 4. Байланыс операторлары осы пайдаланушыларға мынадай негізгi байланыс қызметтерiн көрсетедi: 1) бөлiнген үндестiк жиiлiктегi телефон арналарын (бұдан әрi ҮЖ арналары), телеграф арналарын және тiкелей байланыс желiлерiн жалға беру; 2) жалпы пайдаланыстағы телекоммуникациялар желісіне мемлекеттік, қорғаныс, қауiпсiздiк, құқық тәртібін қорғау органдарының байланыс тораптарын немесе желiлерiн қосу; 3) жергiлiктi телефон байланысы, жылжымалы радиотелефон байланысы мен радиобайланыс; 4) егер оларды пайдаланушылар талап етсе, операторлар жүргiзетiн басқа да байланыс қызметтерi. 5. ҮЖ арналары мен тiкелей желiлер тәулiк бойы (тұрақты), сағаттық, уақытша және уақытты-кезеңдiк жалға, телеграф арналары-тәулiк бойы жалға берiледi. 6. Алдын ала шарт жасамай байланыс арналарын сағаттық, уақытша, уақытты-кезеңдiк жалға беру байланыс операторымен осы Ереженiң үшiншi тармағында санамаланған пайдаланушылардан өтiнiмдердiң түсуiне қарай кезек тәртібімен, басқа тұтынушылар алдында басымдықпен жүзеге асырылады. 7. Байланыс арналары мiндеттi түрде жалдаушыларға хабарланып, жер бетіндегі (кабельдiк немесе талшық-оптикалық), радиорелелiк, спутниктік немесе әуе байланысы желiлерi арқылы бөлiнедi. Егер арналарды бiр мезгiлде әртүрлі желi үлгiлерi бойынша бөлу мүмкiндiгi болса, пайдаланушы (жалға алушы) таңдап алады. 8. Жалға алынған байланыс арналарын беру үшiн ЖПТЖ-ның байланыс тораптарынан тұтынушылардың байланыс тораптарына дейiнгi қосатын желiлердi жалға алушылар қамтамасыз етедi. 9. Ведомстволық телекоммуникациялар байланыс желiлерiн қосу ЖПТЖ-ның қалааралық және халықаралық байланыс операторы беретiн қосуға арналған техникалық шарттар бойынша жалпы тәртiпте жүзеге асырылады. ҚР Үкіметінің 2017.08.06. № 350 Қаулысымен 10-тармақ жаңа редакцияда (бұр.ред. қара) 10. Байланыс операторларының бөлімшелері ҚР ҰҚК, ҚР Қорғанысмині, ҚР ІІМ, ҚР МКҚ тиісті бөлімшелерімен осы Ережеге, байланыс саласындағы уәкілетті орган осы мемлекеттік органдармен бірлесіп шығаратын өзге де нормативтік құқықтық актілерге сәйкес өзара іс-қимыл жасайды.
ҚР Үкіметінің 20.10.04 ж. № 1079 қаулысымен тақырыбы өзгертілді (бұр.ред. қара) 2. ЖПТЖ-ны, БТЖ-ны бейбiт уақытта мемлекеттік органдардың, қорғаныс, қауіпсiздiк және құқық тәртібін қорғау органдарының мұқтаждары үшiн дайындау мен пайдаланудың тәртібі 11. Бейбiт уақытта барлық байланыс қызметтерiн көрсету пайдаланушыларға жасалған екiжақты шарттардың негiзiнде ұсынылады. Байланыс арналарын жалға беру мемлекеттік, қорғаныс, қауiпсiздiк және құқық тәртібін қорғау органдарының байланыс операторларына берген өтiнiмдерiне сәйкес жүзеге асырылады. 12. Қандай да бiр бағытта бiр байланыс арнасы жалға берiлген жағдайда, байланыс операторы оның зақымдану кезеңiне резервте тұруын қамтамасыз етуi тиiс. 13. Егер тұтынушы қандай да бiр бағытта әртүрлi трассалар бойынша ұйымдастырылған екi және одан да көп байланыс арнасын жалға алған жағдайда, олардың бiреуi зақымдалған кезде үкiметтiк байланыс арналарынан басқасы резервке берiлмейдi. 14. Бейбiт уақытта пайдаланушылар соғыс уақытына байланыс арналары мен құралдарын броньдауды уәкiлеттi орган белгіленген тәртiппен жүзеге асырады. 15. ЖПТЖ-ның қалааралық және халықаралық байланыс операторы телекоммуникациялардың өзара үйлестiрiлген желісі мүмкiндiктерiн ескере отырып, алынған өтiнiмдердiң негiзiнде соғыс уақытында берiлетiн Байланыс арналарының (трассаларының) тiзбелерiн әзiрлейдi және оларды өз филиалдарына, басқа да байланыс операторларына белгiленген тәртiппен жеткiзедi. Пайдаланушылар барлық байланыс операторларымен және олардың байланыс құралдары құрамды арналарда пайдаланылатын ведомстволық желiлердiң иелерiмен арналарды жалға алуға шарт жасасады. 16. Бейбiт уақытта пайдаланушылар Соғыс уақыты үшiн бекітілген тiзбедегi арналарды пайдаланып, оқу-үйретулер, жаттығулар өткiзе алады. Байланыс операторларының осы мақсаттар үшiн қосымша байланыс арналарын уақытша жалға беру, өтiнiм берілген трассаларды қалыптастыру және iске қосу жөніндегі жұмыс байланыс операторларының қолданылатын тарифтерi бойынша жеке төлемге бюджеттен бөлiнетiн қаражат есебiнен жүргiзiледi. 17. Қазақстан Республикасының Президентiн және мемлекеттік органдардың басшыларын елдiң аумағында уақытша болу пункттерiнде қорғалған байланыспен қамтамасыз ететiн ҚР ҰҚК жанындағы үкiметтiк байланыс органының бөлiмшелерi үшiн байланыс арналарын бөлу ерекшелiктерi Қазақстан Республикасының үкiметтiк байланыс туралы заңнамасымен айқындалады. 18. Жергiлiктi телефон байланысы қызметтерiн көрсетудi тиiстi құрылымдардың орналасқан жеріндегі қалааралық және халықаралық байланыс операторының филиалдарымен жасалған шарттардың негiзiнде басқа байланыс операторлары уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен жүзеге асырады. 19. Қазақстан Республикасының аумағында жұмыс iстейтiн байланыс операторлары меншiк нысаны мен ведомстволық тиесiлiгiне қарамастан, «Байланыс туралы» және «Оперативтiк-iздестiру қызметi туралы» Қазақстан Республикасының Заңдарына сәйкес жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыратын органдарға барлық байланыс желiлерiнде жедел-iздестiру iс-шараларын жүргізудiң ұйымдастырушылық және техникалық мүмкiндiктерiн қамтамасыз етуге, көрсетiлген iс-шараларды жүргiзу нысандары мен әдiстерiнiң ашылуына жол бермеу жөнiнде шаралар қабылдауға мiндеттi. ҚР Үкіметінің 20.10.04 ж. № 1079 қаулысымен тақырыбы өзгертілді(бұр.ред. қара) 3. Төтенше жағдайлар туындаған кезде және айрықша маңызды жұмыстар мен iс-шаралар жүргiзу кезiнде мемлекеттік органдардың, қорғаныс, қауiпсiздiк және құқық тәртібін қорғау органдарының мұқтаждары үшiн ЖПТЖ-ны, БТЖ-ны дайындау мен пайдаланудың тәртібі ҚР Үкіметінің 2017.08.06. № 350 Қаулысымен 20-тармақ жаңа редакцияда (бұр.ред. қара) 20. Табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған кезде Қазақстан Республикасының Yкiметi немесе жергiліктi атқарушы органдар төтенше жағдай жарияланған (облыстардың, аудандардың әкiмшiлiк шекарасы шегiнде) аудандарда ҚР IIМ-нiң құрылымдық бөлiмшелерiне ЖПТЖ-ның арналарын беру тиiстi шарттарды ресiмдемей, басқа пайдаланушыларға қатысты басым тәртiппен (осы Ереженiң 3 және 6-тармақтары) жүзеге асырылады. Осы кезеңде нақты көрсетiлген қызметтер үшiн ақы төлеу ҚР IIМ-гi төтенше жағдайларды жою аяқталғаннан кейiн жүргізіледi. ҚР Үкіметінің 2017.08.06. № 350 Қаулысымен 21-тармақ жаңа редакцияда (бұр.ред. қара) 21. Жылжымалы радиотелефон байланысы және радиобайланыс желiлерінің қызметтерiн көрсететiн байланыс операторлары төтенше жағдайлар және олардың салдарын жою кезеңiнде ҚР IIМ өтiнiмдерi бойынша осы операторлардың қызмет көрсетуi кезiнде қолданылған тарифтер бойынша кейiн ақысы төленіп, қосымша радиоқұралдар мен терминалдар (абоненттiк радиостанциялар) бөледi. 22. Оперативтiк жағдай бейбiт уақытта шиеленiскен кезде, айрықша маңызды арнайы жұмыстар мен iс-шараларды жүргiзу кезiнде байланыс операторлары уақытша жалға беру шартымен, қажет болғанда ЖПТЖ жұмыс арналарын шартты ресiмдеусiз пайдалана отырып, жеке өтiнiмдер бойынша қосымша арналар мен тiкелей байланыс желiлерiн бөледi. 23. Осы Ереженiң 17-тармағында айтылған байланыс қызметiн қоспағанда, жасалған шарттардан тыс көрсетiлген қызметтер үшiн ақы төлеудi жұмыстар жүргiзуге (қызмет көрсетуге) өтінім берген министрлiк, агенттік немесе ведомство байланыс операторлары қолданатын тарифтер бойынша жүргiзедi. ҚР Үкіметінің 20.10.04 ж. № 1079 қаулысымен тақырыбы өзгертілді(бұр.ред. қара) 4. Соғыс уақытында мемлекеттік органдардың, қорғаныс, қауiпсiздiк және құқық тәртібін қорғау органдарының мұқтаждары үшiн ЖПТЖ-ны, БТЖ-ны дайындау мен пайдаланудың тәртібі ҚР Үкіметінің 2017.08.06. № 350 Қаулысымен 24-тармақ жаңа редакцияда (бұр.ред. қара) 24. ҚР Қорғанысмині, ҚР ҰҚК және ҚР IIМ-не бейбiт уақытта көрсететін қызметтер көлемi оларда соғыс уақытында да сақталады. 25. ҚР Қарулы Күштерiн жоғары әскери дайындық дәрежелерiне келтiру кезiнде қалааралық және халықаралық байланыс операторы осы Ереженің 14 және 15-тармақтарында белгiленген шарттармен соғыс уақытына арналып келісілген және бекітілген тiзбелер бойынша оларға байланыс арналарын бередi. Басқа байланыс операторлары және ведомстволық желiлерiнiң иелерi резервтiк арналарды қосу, тексеру және зақымдалғанын ауыстыруға қатысты қалааралық және халықаралық байланыс операторының бүкiл өкiмдерiн дереу орындауға мiндеттi. 26. Соғыс уақытына арналып келісілген және бекітілген тiзбеге сәйкес жалға алынған және берiлген байланыс арналары мен құралдары зақымдалса, байланыс операторлары бұзылған байланыс арналары мен құралдарын ауыстыру және зақымдалғанын ауыстыру жөнiнде барлық шараларды қабылдауы тиiс. Байланыс арналары мен құралдарын ауыстыру осы Ережеде белгiленген басымдықтарға сәйкес жүргiзiледi. ҚР Үкіметінің 2017.08.06. № 350 Қаулысымен 27-тармақ жаңа редакцияда (бұр.ред. қара) 27. ҚР Қорғанысмині, ҚР ҰҚК және ҚР IIМ өздерiнiң байланыс тораптарын ЖПТЖ-ның байланыс тораптарына қосу желiлерiн, қосалқыларды қоса алғанда, дайындауды алдын ала жүзеге асырады. 28. Соғыс уақытында қорғаныс мұқтаждары үшiн және жұмылдыру тапсырмаларын орындау үшiн байланыс қызметiн көрсету жөніндегі шығындарды өтеу Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленетiн тәртiппен жүзеге асырылады. 5. Байланыс желiлерiн бейбіт уақытта, табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар кезiнде және соғыс уақытында басқару 29. Ұлттық байланыс операторы бейбiт уақытта және соғыс уақытында Қазақстан Республикасының өзара үйлестiрiлген телекоммуникациялар желісін орталықтан ЖПТЖ-ның жедел-техникалық басқарылуын қамтамасыз етедi. 30. Телекоммуникациялардың өзара үйлестiрiлген желісін басқару оның құрамдас бөлiгi болып табылатын ЖПТЖ-ның уәкiлеттi органы белгiлеген тәртiппен жүргiзiледi. 31. Төтенше жағдайлар туындаған кезде қалааралық және халықаралық байланыс операторы осы Ереженiң 3-тармағына сәйкес ЖПТЖ-ның басқару орталықтары мен мемлекеттік органдар желiлерін басқару орталықтарының өзара техникалық жедел iс-қимыл жасауын қамтамасыз етедi. 32. ЖПТЖ-ның басқару орталықтары мен мемлекеттік органдар желiлерiн басқару орталықтары техникалық қызметшiлерiнiң өзара iс-қимыл жасау алгоритмдерi қалааралық және халықаралық байланыс операторы әзiрлейтiн және байланыс саласындағы уәкiлеттi орган мүдделі мемлекеттік органдармен бiрлесiп бекiтетiн сәйкес нұсқаулықтарда анықталады. 33. Желiлерi төтенше жағдайларды жою кезеңiнде және соғыс уақытында пайдаланылатын басқа байланыс операторлары желiлердiң өзара техникалық жедел iс-қимыл жасауына және қызмет көрсету ұсынуына қатысты қалааралық және халықаралық байланыс операторы өкiмдерiнiң бұлжытпай орындалуын қамтамасыз етедi. 6. Байланыс операторлары мен пайдаланушылардың құқықтары мен мiндеттерi 34. Байланыс желiлерi мен құралдарының иелерi адам өмiрiнiң жердегi, теңiздегi, әуе және ғарыш кеңiстiгіндегі қауiпсiздiгiне қатысты барлық хабарларды, сондай-ақ, табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар туралы хабарларды жiберуге шексiз басымдық беруге, қорғаныс, қауiпсiздiк және құқық тәртібін қорғау салаларындағы шұғыл шаралар жүргiзуде жәрдемдесуге мiндеттi. 35. Байланыс операторлары ведомстволық бағыныстылығына және меншiк нысанына қарамастан, үкiметтiк байланыс арналарын (абоненттiк радиостанциялар, пейджерлер) сот шешiмiнен басқа жағдайда сөндіре алмайды. 36. Табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар, карантиндер, өзге төтенше жағдайлар уақытында мемлекеттік органдар кез келген байланыс желілерi мен құралдарын, ведомстволық бағыныстылығына және меншiк нысанына қарамастан, басымдықпен пайдалануға, сондай-ақ қызметiн тоқтатуға құқығы бар. Қызметтi тоқтату туралы шешiмдi тиiстi уәкiлеттi органның ұсынысы бойынша байланыс саласындағы уәкiлеттi орган қабылдайды. Арнайы жедел iздестiру iс-шараларын жүзеге асыратын уәкiлеттi мемлекеттік органның ұсынысы бойынша, егер пайдаланылатын байланыс құралдары жеке адамның, қоғамның, мемлекеттiң мүдделерiне нұқсан келтiретiн қылмысты мақсаттарда пайдаланылғаны анықталса, осындай шаралар қолданылуы мүмкiн. 37. ЖПТЖ пайдаланудың жеке тәртібі белгiленетiн мемлекеттік органдар байланыс операторларына байланыс қызметiн көрсетуiне ақы төлеу үшiн қаржыландыру мәселесiн «Мемлекеттік сатып алу» туралы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес уақытылы шешуi тиiс. 38. Байланыс желiлерi мен құралдары төтенше жағдайларды жою кезiнде пайдаланылатын байланыс операторларының осындай жағдайларды жою жұмыстары аяқталған сәттен бастап бiр айдан кешiктiрмейтiн мерзiмде шығындарын өтетуге құқығы бар. 39. Келісімнiң шарттары бұзылған және көрсетiлген қызмет үшiн ақы уақытылы төленбеген жағдайда, байланыс операторлары байланыс қызметiн көрсетуден бас тартуға құқылы (осы Ереженің 35-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда). Егер сондай немесе басқа шарттар бұзылған жағдайда байланыс қызметiн көрсету шартының күшiн тоқтату немесе тоқтатып қою тәртібі шарттың негiзгi қағидаларының бiрi болып табылады. ҚР Үкіметінің 2017.08.06. № 350 Қаулысымен 40-тармақ жаңа редакцияда (бұр.ред. қара) 40. Заңмен қорғалатын телефондық сөйлесулер, телеграфтық хабарлар құпиясын қозғайтын жедел іздестіру және қарсы барлау іс шаралары жүргізілген кезде байланыс операторлары жедел іздестіру және қарсы барлау қызметін жүзеге асыратын органнан (ҚР ІІМ, ҚР ҰҚК, ҚР Қорғанысмині, ҚР МКҚ), «Жедел-iздестiру қызметi туралы» және «Қарсы барлау қызметі туралы» Қазақстан Республикасы заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, прокурордың санкциясын көрсетуді талап етуге міндетті.
|