ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОДЕКСІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
ӘКІМШІЛІК РӘСІМДІК-ПРОЦЕСТІК КОДЕКСІ
(2023.01.04. берілген өзгерістер мен толықтыруларымен)
Осы редакция 2023 жылғы 27 наурызда енгізілген өзгерістеріне дейін қолданылды (2023 ж. 8 сәуірден бастап қолданысқа енгізілді)
Осы Кодексті іске асыру жөніндегі шаралар туралы Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2020 жылғы 24 қыркүйектегі № 128-ө өкімін қараңыз
2021.20.12. № 83-VII ҚР Заңымен Кодекстің мазмұны алып тасталды
1-БӨЛІМ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘКІМШІЛІК РӘСІМДЕР ТУРАЛЫ ЗАҢНАМАСЫ ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘКІМШІЛІК СОТ ІСІН ЖҮРГІЗУ ТУРАЛЫ ЗАҢНАМАСЫ
1-бап. Қазақстан Республикасының әкімшілік рәсімдер туралы заңнамасы және Қазақстан Республикасының әкімшілік сот ісін жүргізу туралы заңнамасы
2-бап. Әкімшілік сот ісін жүргізуде артықшылық күші бар құқықтық нормаларды қолдану
3-бап. Осы Кодексте реттелетін қатынастар
4-бап. Осы Кодексте пайдаланылатын негізгі ұғымдар
2-тарау. ӘКІМШІЛІК РӘСІМДЕРДІҢ ЖӘНЕ ӘКІМШІЛІК СОТ ІСІН ЖҮРГІЗУДІҢ МІНДЕТТЕРІ МЕН ҚАҒИДАТТАРЫ
5-бап. Әкімшілік рәсімдердің және әкімшілік сот ісін жүргізудің міндеттері
6-бап. Әкімшілік рәсімдердің және әкімшілік сот ісін жүргізудің қағидаттары мен олардың мәні
7-бап. Заңдылық қағидаты
8-бап. Әділдік қағидаты
9-бап. Құқықтарды, бостандықтар мен заңды мүдделерді қорғау
10-бап. Мөлшерлестік
11-бап. Әкімшілік қалауды жүзеге асыру шектері
12-бап. Құқықтар басымдығының қағидаты
13-бап. Сенім құқығын қорғау
14-бап. Формальды талаптарды теріс пайдалануға тыйым салу
15-бап. Анықтық презумпциясы
16-бап. Соттың белсенді рөлі
17-бап. Әкімшілік сот ісін жүргізудің ақылға қонымды мерзімі
18-бап. Сот актілерінің міндеттілігі
3-тарау. ӘКІМШІЛІК ОРГАН, ЛАУАЗЫМДЫ АДАМ ЖӘНЕ ӘКІМШІЛІК РӘСІМДЕРГЕ ҚАТЫСУШЫЛАР
19-бап. Әкімшілік рәсімдегі құқық қабілеттілік және әрекет қабілеттілік
20-бап. Әкімшілік орган, лауазымды адам
21-бап. Әкімшілік рәсімге қатысушылар
22-бап. Арыз иесі
23-бап. Әкімшілік рәсімдегі мүдделі тұлға
4-тарау. СОТ
24-бап. Соттың құрамы
25-бап. Соттың алқалы құрамының мәселелерді шешу тәртібі. Ерекше пікір
5-тарау. ӘКІМШІЛІК ПРОЦЕСКЕ ҚАТЫСУШЫЛАР
26-бап. Әкімшілік процеске қатысушылардың құрамы
27-бап. Әкімшілік процестік құқық қабілеттілік және әкімшілік процестік әрекет қабілеттілік
28-бап. Талап қоюшы
29-бап. Жауапкер
30-бап. Әкімшілік процестегі мүдделі тұлға
31-бап. Прокурор
6-тарау. ӘКІМШІЛІК ІСКЕ ҚАТЫСАТЫН ӨЗГЕ ДЕ АДАМДАР
32-бап. Куә
33-бап. Сарапшы
34-бап. Маман
35-бап. Аудармашы
2-БӨЛІМ. МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ІШКІ ӘКІМШІЛІК РӘСІМДЕРІ 7-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ІШКІ ӘКІМШІЛІК РӘСІМДЕРІНІҢ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕРІ
36-бап. Мемлекеттік органдардың ішкі әкімшілік рәсімдерін жүзеге асыру шарттары
37-бап. Жеке қолданылатын құқықтық актінің орындалуын ұйымдастыру және бақылау
38-бап. Мемлекеттік органның жеке қолданылатын құқықтық актісінің, Қазақстан Республикасының Президенті, Қазақстан Республикасының Үкіметі тапсырмаларының орындалуын ішкі бақылауды жүзеге асыру тәртібі
39-бап. Мемлекеттік органдардың жұмысын жоспарлау
40-бап. Мемлекеттік орган және мемлекеттік органның құрылымдық бөлімшесі туралы регламент, ереже
41-бап. Мемлекеттік органның құзыреті, өкілеттіктері, функциялары мен міндеттері
42-бап. Жеке-дара өкімдік қызмет
43-бап. Алқалы мемлекеттік орган
43-1-бап. Жобалық басқару
43-2-бап. Деректерді басқару
43-3-бап. Мемлекеттік басқаруды цифрлық трансформациялау
44-бап. Мемлекеттік органдарда қызметтік құжаттардың қаралуы мен өтуі
45-бап. Ақпарат алмасуға қойылатын талаптар
46-бап. Қызметтік құжаттардың орындалуын ішкі бақылау
8-тарау. ОРТАЛЫҚ ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) ЖЕРГІЛІКТІ АТҚАРУШЫ ОРГАНДАРДЫҢ ФУНКЦИЯЛАРЫН БӘСЕКЕЛЕС ОРТАҒА БЕРУ
47-бап. Орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың функцияларын бәсекелес ортаға берудің жалпы ережелері
48-бап. Орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың функцияларын аутсорсинг арқылы бәсекелес ортаға беру
49-бап. Орталық атқарушы органдардың функцияларын мемлекеттік тапсырма арқылы бәсекелес ортаға беру
50-бап. Орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың функцияларын мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс арқылы бәсекелес ортаға беру
51-бап. Орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың функцияларын бәсекелес ортаға пайдаланушылар есебінен беру
52-бап. Орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың функцияларын міндетті мүшелікке (қаты суға) негізделген өзін-өзі реттеуді енгізу арқылы бәсекелес ортаға беру
53-бап. Мониторинг
54-бап. Орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың бәсекелес ортаға берілген функцияларын қайтару
55-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті
56-бап. Мемлекеттік басқару жүйесін дамыту саласындағы уәкілетті органның құзыреті
57-бап. Орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың құзыреті
58-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасының құзыреті
59-бап. Орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасымен орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың функцияларын бәсекелес ортаға беру мәселелері бойынша өзара іс-қимылы
60-бап. Орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың функцияларын орындаушылардың құқықтары мен міндеттері
61-бап. Комиссияның қызметі мен функциялары
3-БӨЛІМ. ӘКІМШІЛІК РӘСІМ
9-тарау. ӘКІМШІЛІК РӘСІМДІ ҚОЗҒАУ
62-бап. Әкімшілік рәсімді қозғау үшін негіздер
63-бап. Жолданымға қойылатын жалпы талаптар
64-бап. Жолданымды қабылдау, тіркеу, қайтару және кері қайтарып алу
65-бап. Жолданымды уәкілетті әкімшілік органға, лауазымды адамға әрі қарай жолдау
66-бап. Әкімшілік рәсімдегі хабарлама (хабархат)
67-бап. Лауазымды адамға қарсылық білдіру (өздігінен бас тарту)
68-бап. Әкімшілік рәсімде өкілдік ету
69-бап. Әкімшілік істерді жүргізу және есепке алу
70-бап. Әкімшілік рәсімді тоқтату
10-тарау. ӘКІМШІЛІК ІСТІ ҚАРАУ
71-бап. Әкімшілік істі жеке-дара және алқалы түрде қарау
72-бап. Әкімшілік істің нақты мән-жайларын зерттеу
73-бап. Тыңдау
74-бап. Тыңдау хаттамасы
75-бап. Әкімшілік рәсімге қатысушының әкімшілік іс материалдарымен танысуы
76-бап. Жолданым негізінде қозғалған әкімшілік рәсімнің мерзімдері
77-бап. Әкімшілік істі қарау нәтижелері бойынша шешімдердің түрлері
11-тарау. ӘКІМШІЛІК АКТ
78-бап. Әкімшілік актілердің нысандары
79-бап. Әкімшілік актіге қойылатын жалпы талаптар
80-бап. Жазбаша (қағаз және (немесе) электрондық) нысанда қабылданған әкімшілік актінің мазмұны
81-бап. Әкімшілік рәсімге қатысушының назарына жеткізу
82-бап. Қате жазуларды және (немесе) арифметикалық қателерді түзету
83-бап. Әкімшілік актінің күшіне енуі, қолданысқа енгізілуі және қолданысының тоқтатылуы
84-бап. Заңсыз әкімшілік актінің күшін жою
85-бап. Заңды әкімшілік актінің күшін жою
86-бап. Әкімшілік актіні орындау тәртібі мен мерзімдері
12-тарау. ОҢАЙЛАТЫЛҒАН ӘКІМШІЛІК РӘСІМ
87-бап. Оңайлатылған әкімшілік рәсімді жүзеге асыру тәртібі
88-бап. Оңайлатылған әкімшілік рәсімді тоқтату
89-бап. Әкімшілік істі оңайлатылған әкімшілік рәсімде қараудың нәтижелері бойынша шешімдердің түрлері
90-бап. Жеке тұлғаларды және заңды тұлғалардың өкілдерін жеке қабылдау
13-тарау. ШАҒЫМ ЖАСАУ ТӘРТІБІ. ШАҒЫМ БЕРУ
91-бап. Шағым жасау тәртібі
92-бап. Шағым беру мерзімі
93-бап. Шағымның нысаны мен мазмұны
94-бап. Шағымды қабылдау, тіркеу, қайтару және кері қайтарып алу
95-бап. Шағымды қараусыз қалдыру
96-бап. Шағым берудің салдары
14-тарау. ШАҒЫМДЫ ҚАРАУ
97-бап. Шағымды жеке-дара және алқалы түрде қарау
98-бап. Шағымды қараудың жалпы қағидалары
99-бап. Шағымды қарау мерзімі
15-тарау. ШАҒЫМ БОЙЫНША ШЕШІМ
100-бап. Шағымды қарау нәтижелері бойынша шешімдердің түрлері
101-бап. Шағымды қарау нәтижелері бойынша шешімнің мазмұны
4-БӨЛІМ. ӘКІМШІЛІК СОТ ІСІН ЖҮРГІЗУ
16-тарау. ІСТЕРДІҢ СОТТЫЛЫҒЫ
102-бап. Әкімшілік істердің соттылығы
103-бап. Әкімшілік істердің әскери соттарға соттылығы
104-бап. Облыстық және оған теңестірілген соттардың соттылығына жататын әкімшілік істер
105-бап. Әкімшілік істердің Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотына соттылығы
106-бап. Әкімшілік істердің аумақтық соттылығы
107-бап. Істердің байланыстылығы бойынша және тараптардың таңдауы бойынша соттылық
108-бап. Әкімшілік істі бір соттың іс жүргізуінен басқа сотқа беру
109-бап. Соттылық туралы дауларды шешу
17-тарау. ӘКІМШІЛІК ІСТЕР БОЙЫНША СОТ ТАЛҚЫЛАУЫНЫҢ ЖАЛПЫ БАСТАУЛАРЫ
110-бап. Сот талқылауының тікелей және ауызша болуы
111-бап. Әкімшілік істі талқылау кезінде сот құрамының өзгермейтіндігі
112-бап. Сот талқылауына қатысу
113-бап. Әкімшілік процестегі хабарлама (хабархат)
114-бап. Өзінің келуі
115-бап. Әкімшілік істі келуге міндетті адамдардың қатысуынсыз қарау
116-бап. Әкімшілік істер бойынша сот талқылауының шектері
117-бап. Әкімшілік сот ісін жүргізудің жалпы қағидалары
118-бап. Соттың ұйғарымы
119-бап. Преюдиция
120-бап. Татуластыру рәсімдері
121-бап. Сотта медиация жүргізу тәртібі
122-бап. Әкімшілік істер бойынша сот шығыстары
18-тарау. ПРОЦЕСТІК МӘЖБҮРЛЕУ ШАРАЛАРЫ
123-бап. Процестік мәжбүрлеу шараларының түрлері
124-бап. Процестік мәжбүрлеу шараларын қолданудың негіздері мен тәртібі
125-бап. Ескерту
126-бап. Сот отырысы залынан шығарып жіберу
127-бап. Ақшалай өндіріп алу
19-тарау. ДӘЛЕЛДЕМЕЛЕР ЖӘНЕ ДӘЛЕЛДЕУ
128-бап. Дәлелдемелерді және дәлелдеу процесін құқықтық реттеу тәртібі мен ерекшеліктері
129-бап. Дәлелдеу міндеті
130-бап. Дәлелдеу ерекшеліктері
20-тарау. ӘКІМШІЛІК ТАЛАП ҚОЮ, ОНЫҢ НЫСАНЫ, МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ ТҮРЛЕРІ
131-бап. Әкімшілік талап қою, оның нысаны мен мазмұны
132-бап. Дау айту туралы талап қою
133-бап. Мәжбүрлеу туралы талап қою
134-бап. Әрекет жасау туралы талап қою
135-бап. Тану туралы талап қою
136-бап. Талап қоюды беруге арналған мерзім
21-тарау. КЕЛІП ТҮСКЕН ІС БОЙЫНША СОТТЫҢ ӘРЕКЕТТЕРІ ЖӘНЕ АЛДЫН АЛА ТЫҢДАУ
137-бап. Талап қоюды беру
138-бап. Келіп түскен іс бойынша соттың (судьяның) әрекеттері
139-бап. Талап қоюды қамтамасыз ету
140-бап. Әкімшілік актінің қолданысын тоқтата тұрудың күшін жою
141-бап. Құжаттарды ұсыну тәртібі
142-бап. Талап қоюды өзгерту және кері қайтарып алу. Талап қоюды тану
143-бап. Алдын ала тыңдау
144-бап. Әкімшілік іс материалдарына қол жеткізу
145-бап. Сот талқылауын тағайындау
22-тарау. СОТ ТАЛҚЫЛАУЫ
146-бап. Сот талқылауының мерзімдері
147-бап. Сот талқылауын жүргізудің тәртібі мен ерекшеліктері
23-тарау. ЖАЗБАША ІС ЖҮРГІЗУ
148-бап. Жазбаша талқылау
149-бап. Дәлелдемелерді зерттеу ерекшеліктері
150-бап. Жазбаша іс жүргізу тәртібімен қаралатын әкімшілік іс бойынша шешім
24-тарау. СОТТЫҢ ШЕШІМІ
151-бап. Соттың шешімін шығару
152-бап. Шешімнің мазмұны
153-бап. Қысқаша шешім
154-бап. Шешімнің заңдылығы және негізділігі
155-бап. Шешім шығару кезінде сот шешетін мәселелер
156-бап. Дау айту туралы талап қою бойынша шешім
157-бап. Мәжбүрлеу туралы талап қою бойынша шешім
158-бап. Әрекет жасау туралы талап қою бойынша шешім
159-бап. Тану туралы талап қою бойынша шешім
160-бап. Залалдарды өтеу туралы талапты шешу
161-бап. Сот шешімінің заңды күшіне енуі
25-тарау. САЙЛАУҒА, РЕСПУБЛИКАЛЫҚ РЕФЕРЕНДУМҒА ҚАТЫСАТЫН АЗАМАТТАР МЕН ҚОҒАМДЫҚ БІРЛЕСТІКТЕРДІҢ САЙЛАУ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ ТУРАЛЫ ӘКІМШІЛІК ІСТЕР БОЙЫНША ІС ЖҮРГІЗУ
162-бап. Талап қоюды беру
163-бап. Сайлауға, республикалық референдумға қатысатын азаматтар мен қоғамдық бірлестіктердің сайлау құқықтарын қорғау туралы әкімшілік істі қарау
164-бап. Соттың шешімі, оған шағым жасау, прокурордың апелляциялық өтінішхаты бойынша қайта қарау, наразылық білдіру және орындау
26-тарау. ЖЕРГІЛІКТІ АТҚАРУШЫ ОРГАНДАРДЫҢ АЗАМАТТАРДЫҢ АЛҚАБИ РЕТІНДЕ ҚЫЛМЫСТЫҚ СОТ ІСІН ЖҮРГІЗУГЕ ҚАТЫСУ ҚҰҚЫҒЫН БҰЗАТЫН ШЕШІМДЕРІНЕ, ӘРЕКЕТТЕРІНЕ (ӘРЕКЕТСІЗДІГІНЕ) ДАУ АЙТУ ТУРАЛЫ ӘКІМШІЛІК ІСТЕР БОЙЫНША ІС ЖҮРГІЗУ
165-бап. Талап қоюды беру
166-бап. Әкімшілік істі қарау
167-бап. Соттың шешімі және оны орындау
27-тарау. СОТ АКТІЛЕРІН ҚАЙТА ҚАРАУ БОЙЫНША ІС ЖҮРГІЗУ
168-бап. Апелляциялық шағым беру тәртібі
169-бап. Кассациялық шағым жасау тәртібі
170-бап. Жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша сот актілерін қайта қарау жөнінде іс жүргізу
28-тарау. СОТ БАҚЫЛАУЫ
171-бап. Соттың шешімін орындауға жіберу
172-бап. Соттың ақша сомасын өндіріп алу туралы шешімін мәжбүрлеп орындату
173-бап. Сот актісін дереу орындау
29-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР
174-бап. Қазақстан Республикасының әкімшілік рәсімдер туралы заңнамасын және Қазақстан Республикасының әкімшілік сот ісін жүргізу туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық
175-бап. Осы Кодексті қолданысқа енгізу тәртібі
1-БӨЛІМ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘКІМШІЛІК РӘСІМДЕР ТУРАЛЫ ЗАҢНАМАСЫ ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘКІМШІЛІК СОТ ІСІН ЖҮРГІЗУ ТУРАЛЫ ЗАҢНАМАСЫ
1-бап. Қазақстан Республикасының әкімшілік рәсімдер туралы заңнамасы және Қазақстан Республикасының әкімшілік сот ісін жүргізу туралы заңнамасы
1. Қазақстан Республикасының әкімшілік рәсімдер туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына және халықаралық құқықтың жалпыға бірдей танылған қағидаттары мен нормаларына негізделген осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
2. Әкімшілік рәсімдерді жүзеге асыру ерекшеліктері Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.
Осы Кодекс Қазақстан Республикасының заңдарында реттелмеген бөлігінде әкімшілік рәсімдерді жүзеге асыруға байланысты қатынастарды реттейді.
3. Қазақстан Республикасының аумағында әкімшілік сот ісін жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының Конституциясына және халықаралық құқықтың жалпыға бірдей танылған қағидаттары мен нормаларына негізделген Қазақстан Республикасының конституциялық заңдарында, осы Кодексте айқындалады.
Егер осы Кодексте өзгеше тәртіп көзделмесе, әкімшілік сот ісін жүргізуде Қазақстан Республикасы Азаматтық процестік кодексінің ережелері қолданылады.
Қазақстан Республикасының әкімшілік сот ісін жүргізуді реттейтін өзге де заңдарының ережелері осы Кодекске енгізілуге жатады.
2022.05.11. № 157-VII ҚР Заңымен 4-бөлік өзгертілді (2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)
4. Қазақстан Республикасының халықаралық шарттық және өзге де міндеттемелері, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының және Жоғарғы Сотының нормативтік қаулылары әкімшілік және әкімшілік-процестік құқықтың құрамдас бөлігі болып табылады.
2-бап. Әкімшілік сот ісін жүргізуде артықшылық күші бар құқықтық нормаларды қолдану
1. Қазақстан Республикасы Конституциясының жоғары заң күші бар және ол Республиканың бүкіл аумағында тікелей қолданылады.
2. Осы Кодекстің нормалары мен Қазақстан Республикасы конституциялық заңының арасында қайшылықтар болған жағдайда, конституциялық заңның ережелері қолданылады.
Осы Кодекстің нормалары мен өзге де заңдардың арасында қайшылықтар болған жағдайда, осы Кодекстің ережелері қолданылады.
3. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар осы Кодекс алдында басымдыққа ие. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта Қазақстан Республикасының әкімшілік сот ісін жүргізу туралы заңнамасында көзделгендерден өзгеше қағидалар белгіленген болса, халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.
3-бап. Осы Кодексте реттелетін қатынастар
1. Осы Кодекс мемлекеттік органдардың ішкі әкімшілік рәсімдерін, әкімшілік рәсімдерді жүзеге асыруға байланысты қатынастарды, сондай-ақ әкімшілік сот ісін жүргізу тәртібін реттейді.
2. Мемлекеттік органдар, әкімшілік органдар, лауазымды адамдар, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалар осы Кодексте реттелетін қатынастардың қатысушылары болып табылады.
3. Мемлекеттік органдардың осы Кодексте көзделген ішкі әкімшілік рәсімдерін жүзеге асыру тәртібі Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде реттелмеген бөлігінде:
1) Қазақстан Республикасы Президентінің қызметінде, мемлекет басшысының қызметін қамтамасыз ететін мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдардың, Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдардың;
2) Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті - Елбасы Кеңсесінің;
3) Қазақстан Республикасының Парламенті Палаталары, Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы аппараттарының;
2022.05.11. № 157-VII ҚР Заңымен 4) тармақша өзгертілді (2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)
4) Қазақстан Республикасының Конституциялық Соты, Қазақстан Республикасының Жоғары Сот Кеңесі, Қазақстан Республикасының Қауіпсіздік Кеңесі, Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты аппараттарының және соттары кеңселерінің;
5) Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрі Кеңсесінің, Қазақстан Республикасы орталық атқарушы органдарының және олардың құрылымдық және аумақтық бөлімшелерінің;
6) Қазақстан Республикасының жергілікті өкілді органдары аппараттарының;
7) Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарының қызметінде қолданылады.
4. Осы Кодексте белгіленген әкімшілік рәсімдердің тәртібі:
1) Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік, азаматтық процестік заңнамасында және Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасында;
2021.29.12. № 91-VII ҚР Заңымен (бұр.ред.қара); 2022.05.11. № 157-VII ҚР Заңымен (2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара) 2) тармақша өзгертілді
2) Қазақстан Республикасының Конституциялық Соты туралы, Қазақстан Республикасының Жоғары Сот Кеңесі туралы, Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында;
Осы Кодексте белгіленген әкімшілік рәсімдердің тәртібі Қазақстан Республикасы Президентінің конституциялық өкілеттігіне және Мемлекет басшысының қызметін қамтамасыз ететін органның қызметіне қолданылмайды.
3) мемлекеттік және бюджеттік жоспарлау түрлерін жүзеге асыру тәртібі бөлігінде Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында;
4) Қазақстан Республикасының заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілерін әзірлеу, ұсыну, талқылау, қолданысқа енгізу және жариялау тәртібі бөлігінде «Құқықтық актілер туралы» Қазақстан Республикасының Заңында;
5) Қазақстан Республикасының сайлау және республикалық референдум туралы заңнамасында;
6) Қазақстан Республикасының сыртқы барлау туралы, қарсы барлау, жедел-іздестіру қызметі туралы, сондай-ақ күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету және күзету іс-шараларын жүргізу жөніндегі заңнамасында;
7) нотариаттық әрекеттерді жасау бөлігінде Қазақстан Республикасының нотариат туралы заңнамасында реттелетін қатынастарға қолданылмайды.
5. Осы Кодекстің 12, 13, 14 және 15-тарауларын қоспағанда, осы Кодекстің әкімшілік рәсімдерді жүзеге асыру тәртібіне байланысты күші Қазақстан Республикасының арнаулы мемлекеттік органдар туралы заңнамасында реттелетін қатынастарға қолданылмайды.
6. Осы Кодекстің 1, 2, 12, 13, 14 және 15-тарауларын қоспағанда, осы Кодекстің әкімшілік рәсімдерді жүзеге асыру тәртібіне байланысты күші әкімшілік актіні қабылдауға байланысты емес әкімшілік әрекетті жасау (әрекетсіздік таныту) тәртібіне байланысты қатынастарға қолданылмайды.
7. Мыналар:
2022.05.11. № 157-VII ҚР Заңымен 1) тармақша өзгертілді (2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)
1) тексерілуі Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының айрықша құзыретіне жатқызылған құқықтық актілер;
2) іс жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік, азаматтық процестік заңнамасында және Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасында көзделген істер әкімшілік сот ісін жүргізу тәртібімен қаралуға жатпайды.
4-бап. Осы Кодексте пайдаланылатын негізгі ұғымдар
1. Осы Кодексте қамтылған ұғымдар мынадай мағынада қолданылады:
1) арыз - әкімшілік рәсімге қатысушының өз құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін немесе басқа тұлғалардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін іске асыруға жәрдемдесу туралы өтінішхаты қамтылған жолданым нысандарының бірі;
2) арыз иесі - әкімшілік рәсімді жүзеге асыру үшін әкімшілік органға, лауазымды адамға жолданым берген адам, сондай-ақ өзіне қатысты әкімшілік акт қабылданатын, әкімшілік әрекет жасалатын (әрекетсіздік танылатын) адам (әкімшілік актінің адресаты);
3) ауыртпалық салатын әкімшілік акт - әкімшілік рәсімге қатысушының құқығын іске асырудан бас тартатын, шектейтін, тоқтататын немесе оған міндет жүктейтін, сондай-ақ оның жағдайын өзгеше түрде нашарлататын акт;
4) әкімшілік акт - жария-құқықтық қатынастарда әкімшілік орган, лауазымды адам қабылдайтын, белгілі бір тұлғаның немесе жеке-дара айқындалған тұлғалар тобының Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген құқықтары мен міндеттерін іске асыратын шешім;
5) әкімшілік әрекет (әрекетсіздік) - әкімшілік органның, лауазымды адамның жария-құқықтық қатынастардағы, әкімшілік акт болып табылмайтын әрекеті (әрекетсіздігі);
6) әкімшілік қалау - әкімшілік органның, лауазымды адамның Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мақсаттарда және шектерде заңдылығын бағалау негізінде ықтимал шешімдердің бірін қабылдау өкілеттігі;
7) әкімшілік орган - Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес әкімшілік актіні қабылдау, әкімшілік әрекет жасау (әрекетсіздік таныту) жөнінде өкілеттіктер берілген мемлекеттік орган, жергілікті өзін-өзі басқару органы, мемлекеттік заңды тұлға, сондай-ақ өзге ұйым;
8) әкімшілік рәсім - әкімшілік органның, лауазымды адамның әкімшілік істі қарау, ол бойынша шешімді қабылдау және орындау жөніндегі, жолданым негізінде немесе өз бастамасы бойынша жасалатын қызметі, сондай-ақ оңайлатылған әкімшілік рәсім тәртібімен жүзеге асырылатын қызмет;
9) әкімшілік талап қою (талап қою) - жария-құқықтық қатынастардан туындайтын, бұзылған немесе дау айтылатын құқықтарды, бостандықтарды немесе заңды мүдделерді қорғау және қалпына келтіру мақсатында сотқа берілген талап;
10) әкімшілік іс - әкімшілік рәсімді жүзеге асыру барысы мен нәтижелерін және (немесе) сотта жария-құқықтық даудың қаралуын тіркеп-бекітетін материалдар;
11) бәсекелес орта - квазимемлекеттік сектор субъектілерін қоспағанда, нарық субъектілері;
4-баптың 12) тармақшасының қолданысы 2026 ж. 1 қаңтарға дейін тоқтатылды
12) бейнежолданым - «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы жүзеге асыратын, әкімшілік органға, лауазымды адамға жіберілген бейнеформаттағы жеке немесе ұжымдық арыз, шағым;
13) бейнеконференц-байланыс - өзара қашық бірнеше абоненттің нақты уақыт режимінде аудио- және бейнеақпарат алмасу мүмкіндігі беріліп, интерактивтік өзара іс-қимыл жасауы үшін ақпараттық-коммуникациялық технологиялар пайдаланылатын көрсетілетін байланыс қызметі;
14) берілген функциялардың мониторингі (бұдан әрі - мониторинг) - орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың бәсекелес ортаға берілген функцияларын жүзеге асыру жөніндегі деректерді жүйелі және үздіксіз жинауға, өңдеуге, талдауға және бағалауға бағытталған іс-шаралар жиынтығы;
2022.14.07. № 141-VІІ ҚР Заңымен 14-1) тармақшамен толықтырылды
14-1) деректер - өңдеуге жарамды, формалданған түрдегі ақпарат;
2022.14.07. № 141-VІІ ҚР Заңымен 14-2) тармақшамен толықтырылды
14-2) деректерді басқару жөніндегі уәкілетті орган - деректерді басқару бойынша басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;
15) жауапкер - сотта талап қою берілген әкімшілік орган немесе лауазымды адам;
2021.02.01. № 399-VI ҚР Заңымен 15-1) тармақшамен толықтырылды
15-1) жобалық басқару жөніндегі уәкілетті орган - жобалық басқару саласында басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;
4-баптың 16) тармақшасының қолданысы 2026 ж. 1 қаңтарға дейін тоқтатылды, тоқтатыла тұру кезеңінде осы тармақша 175-баптың 2-1-бөлігінің редакциясында қолданылады
16) жолданым - әкімшілік органға немесе лауазымды адамға жазбаша (қағаз және (немесе) электрондық) немесе ауызша нысанда, сондай-ақ бейнеконференц-байланыс, бейнежолданым нысанында жіберілген арыз немесе шағым;
17) жолданымды есепке алу - жолданымдарды қабылдау және қарау жөніндегі мәліметтерді тіркеп-бекіту және оларды мемлекеттік құқықтық статистикалық есептілікте көрсету;
18) жолданымды қабылдау - әкімшілік органның, лауазымды адамның әкімшілік рәсімге қатысушының жолданымын қабылдау жөніндегі әрекеті;
19) жолданымды қарау - әкімшілік органның, лауазымды адамның өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шешім қабылдауы;
20) жолданымды тіркеу - жолданымның мазмұны бойынша қысқаша деректерді есепке алынатын ақпараттық құжатта тіркеп-бекіту және әрбір келіп түскен жолданымға тіркеу нөмірін беру;
