(БҰРЫНҒЫ РЕДАКЦИЯ) ҚР 1997 Ж. 16 МАУСЫМДАҒЫ № 126-I ЗАҢЫ

Қазақстан Республикасында мүгедектiгi бойынша, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша және жасына
байланысты берiлетiн мемлекеттік әлеуметтiк жәрдемақылар туралы
Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 16 маусымдағы № 126-I Заңы

(2013.21.06. берілген өзгерістер мен толықтырулармен)

Осы редакция 2014 жылғы 31 наурызда енгізілген өзгерістеріне дейін қолданылды

Түпнұсқада мазмұны жоқ

1 тарау. Жалпы ережелер

ҚР 16.11.99 ж. № 482-1 Заңымен; 2005.15.12. № 101-III ҚР Заңымен (2006 ж. 1 қаңтардан бастап күшіне енді) (бұр. ред. қара) 1-бап өзгертілді

1-бап. Азаматтардың мемлекеттік әлеуметтiк жәрдемақылар алуға құқығы

1. Қазақстан Республикасы азаматтарының осы Заңда және Қазақстан Республикасының оған сәйкес қабылданған өзге де нормативтiк құқықтық актілерінде көзделген негiздерде және тәртiппен мүгедектiгi бойынша, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша және жасына байланысты мемлекеттік әлеуметтiк жәрдемақылар алуға құқығы бар.

2. Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдiк азаматтар мен азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасының азаматтарымен бiрдей мемлекеттік әлеуметтiк жәрдемақы алу құқығын пайдаланады.

3. Бiр мезгiлде әртүрлi мемлекеттік әлеуметтiк жәрдемақылар алуға құқығы бар адамдарға олардың тыңдауы бойынша бiр жәрдемақы тағайындалады.

4. Мемлекеттік базалық әлеуметтік жәрдемақылар (бұдан әрі - жәрдемақылар) - бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылатын, азаматтарға мүгедектік туындаған, асыраушысынан айырылған кезде және жасына байланысты берілетін ай сайынғы ақшалай төлемдер.

2004.20.12 № 13-III ҚР Заңымен 1-1-баппен толықтырлыды (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді); 2006.04.07 № 148-III ҚР Заңымен 1-1-бап өзгертілді (бұр.ред.қара) (2007.01.01. бастап қолданысқа енгізіледі)

1-1-бап. Халықты әлеуметтiк қорғау саласындағы органдар

1. Орталық атқарушы орган - халықты әлеуметтік қорғау саласында реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік орган.

2. Уәкiлеттi ұйым (бұдан әрi - Орталық) - осы Заңның шарттары бойынша функцияларды жүзеге асыруға Қазақстан Республикасының Yкіметі уәкiлеттiк берген заңды тұлға.

3. Жәрдемақы төлеу жөніндегі уәкiлеттi орган - Орталықтың аумақтық бөлiмшелерi.

4. Жәрдемақы тағайындау жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттік орган - уәкiлеттi мемлекеттік органның аумақтық бөлiмшелерi.

2004.20.12 № 13-III ҚР Заңымен 2-бап өзгертілді (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара)

2-бап. Жәрдемақылар төлеуге арналған қаражат

Осы Заңға сәйкес жәрдемақылар төлеу бюджет қаражаты есебiнен жүзеге асырылады.

ҚР 2004.20.12 № 13-III (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара); 2006.04.07 № 148-III (бұр.ред.қара) (2007.01.01. бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен 3-бап өзгертілді

3-бап. Жәрдемақылар тағайындау тәртібі

1. Жәрдемақылар тағайындау үшiн өтiнiш жасау жәрдемақыға құқығы пайда болғаннан кейiн, қандай да бiр мерзiммен шектелмей кез келген уақытта жүзеге асырылуы мүмкiн.

2. Жәрдемақы тағайындау туралы өтiнiш жәрдемақыға құқығы бар адамның тұрғылықты жерi бойынша жәрдемақы төлеу жөніндегі уәкiлеттi органға берiледi, оған тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкіметі бекiтетiн құжаттар қоса тiркеледi.

3. Азаматтарға жәрдемақы тағайындауды Қазақстан Республикасының Үкіметі белгiлеген тәртiппен жәрдемақы тағайындау жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттік орган жүргiзедi.

4. Жәрдемақы тағайындау үшiн құжаттарды қарау өтiнiш берiлген күннен бастап он жұмыс күнінен аспауға тиiс.

Жәрдемақы төлеу жөніндегі уәкiлеттi орган тиiстi шешiм шығарылғаннан кейiн бес жұмыс күнінен кешiктiрмей ол туралы өтiнiш берушiге хабарлайды.

Жәрдемақы тағайындаудан бас тартылған жағдайда жәрдемақы тағайындау жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттік орган бас тарту себебiн жазбаша дәлелдеп, өтiнiш берушiге құжаттарын қайтаруға мiндеттi.

5. Жәрдемақы тағайындау жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттік органның шешiмiне сот тәртібімен шағым жасалуы мүмкiн.

2004.20.12 № 13-III ҚР Заңымен 4-бап өзгертілді (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара)

4-бап. Жәрдемақының бiр түрiн екiншiсiне ауыстыру

Жәрдемақының бiр түрiн екiншiсiне ауыстыру жәрдемақы алушы адамның жәрдемақы тағайындау жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттік органға барлық қажеттi құжаттарымен қоса өтiнiш берген күннен бастап жүргiзiледi.

Жәрдемақының бiр түрiнен екiншiсiне ауыстыру туралы өтiнiш беру, құжаттарды қарау, шешiм қабылдау тәртібі, сондай-ақ осындай жәрдемақыны төлеу осы Заңның 3-бабының 2 - 5-тармақтарына сәйкес жүргiзiледi.

2004.20.12 № 13-III ҚР Заңымен 5-бап өзгертілді (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара)

5-бап. Жәрдемақылар тағайындау мерзiмi

1. Жасына байланысты жәрдемақы сондай жәрдемақы тағайындауға өтiнiш берiлген күннен бастап тағайындалады.

2. Мүгедектiгi бойынша жәрдемақы мүгедектiгi белгiленген күннен бастап, бiрақ оны тағайындауға өтiнiш берген күнге дейiн әрi кеткенде 3 айдан аспайтын мерзiм үшiн тағайындалады.

3. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша жәрдемақылар жәрдемақыға құқығы пайда болған күннен бастап тағайындалады, бiрақ барлық қажеттi құжаттармен жәрдемақыға тағайындауға өтiнiш берiлген күнге дейiн әрi кеткенде 12 айдан аспайтын мерзiм үшiн.

4. Жәрдемақы төлеу жөніндегі уәкiлеттi органның өтiнiштi барлық қажеттi құжаттармен бiрге қабылдаған күнi жәрдемақы тағайындау үшiн өтiнiш берiлген күн болып есептеледi.

ҚР 05.04.99 ж. № 366-1; 2004.20.12 № 13-III (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара); 2006.04.07 № 148-III (бұр.ред.қара) (2007.01.01. бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен 6-бап өзгертілді

6-бап. Жәрдемақыларды төлеу тәртібі

1. Жәрдемақы төлеу ағымдағы ай үшін жүргізіледі. Жәрдемақы алушы қайтыс болған жағдайда жәрдемақы қайтыс болған айына қоса төленеді.

2. Алушы уақытында талап етпеген жәрдемақылардың есептелген сомасы өткен уақыт үшiн, бiрақ оларды алу үшiн өтiнiш беру алдындағы 3 жылдан аспайтын уақытқа төленедi.

3. Жәрдемақы тағайындау және төлеу жөніндегі уәкiлеттi органдардың кiнәсi бойынша уақытында алынбаған жәрдемақылар сомасы қандай да бiр мерзiммен шектелмей, өткен уақыт үшiн бiр мезгiлде төленедi.

3-1. Мемлекеттік әлеуметтiк жәрдемақыларды алушы қайтыс болған жағдайда отбасы мүшелерiне не жерлеудi жүзеге асырған адамға он бес еселенген айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде жерлеуге арналған бiржолғы төлем төленедi.

4. Жәрдемақы төлеу Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.

7-бап. Жәрдемақылардан ұстап қалу

1. Жәрдемақылардан ұстап қалу атқару iсi тәртібімен жүргiзiлуi мүмкiн.

2. Жәрдемақыдан ұстап қалу төленуге тиiстi сомадан жүргiзiледi.

3. Жәрдемақыдан төленуге тиiстi соманың 25 процентiнен артық ұстап қалуға болмайды.

4. Жәрдемақыны тағайындайтын және төлейтiн органның кiнәсi бойынша жәрдемақы түрiнде артық төленген сомалар ұстап қалуға жатпайды.

2 тарау. Мүгедектігі бойынша жәрдемақы

2004.20.12 № 13-III ҚР Заңымен 8-бап өзгертілді (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара)

8-бап. Жәрдемақы тағайындау шарттары

1. Мүгедектiгi бойынша жәрдемақылар мүгедектiкке душар болған жағдайда жәрдемақыға өтiнiш жасалған уақытта жұмыстың тоқтатылғанына немесе жалғасуына қарамастан тағайындалады.

2. Мүгедектiгi бойынша жәрдемақылар қашан болғанына - жұмыс немесе қызмет кезiнде, жұмысқа кiрiскенге дейiн немесе жұмысты тоқтатқаннан кейiн болғанына қарамастан тағайындалады.

2013.21.06. № 106-V ҚР Заңымен 3-тармақ жана редакцияда (бұр. ред. қара)

3. Мүгедек адамға зейнетақы төлемдері тағайындалған кезде мүгедектiгi бойынша жәрдемақы төлеу тоқтатылады немесе осы Заңның 12-бабының 5-тармағына сәйкес Орталықтан, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларынан алатын зейнетақы төлемдерiнiң мөлшерi ескерiле отырып, қайта қаралады.

4. Зейнетақы төлемдерiн алуға құқық беретiн жасқа жеткен мүгедек адамдарды қайта куәландыру олардың өтiнiшi бойынша ғана жүргiзiледi.

ҚР 21.03.2002 № 308 Заңымен 9-бап жана редакцияда; 2004.20.12 № 13-III (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара); 2006.04.07 № 148-III (бұр.ред.қара) (2007.01.01. бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен 9-бап өзгертілді

9-бап. Мүгедектік топтары

Тіршілік ету әрекетінің шектелу, оның ішінде еңбекке қабілетін жоғалту дәрежесіне қарай мүгедектік үш топқа бөлінеді.

Мүгедектіктің себептерін, топтарын, еңбекке қабілетін жоғалту дәрежесін, сондай-ақ мүгедек болған уақытты жәрдемақы тағайындау жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттік орган анықтайды.

Мүгедектікті куәландыру, оның себептерін, топтарын және еңбекке қабілетін жоғалту дәрежесін анықтау ережесін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша орталық атқарушы орган әзірлейді.

ҚР 21.03.02 ж. № 308; 2004.20.12 № 13-III (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара) Заңдарымен 10-бап өзгертілді

10-бап. Мүгедектiгi бойынша жәрдемақы тағайындау мерзiмi

1. Мүгедектiгi бойынша жәрдемақы мүгедектiктiң жәрдемақы тағайындау жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттік орган белгілеген бүкiл кезеңiне тағайындалады.

2. Мүгедектiк тобы өзгерген жағдайда жаңа мөлшерде жәрдемақы төлеу мүгедектiк тобы өзгерген күннен бастап жүзеге асырылады.

Қайта куәландырылушы еңбекке қабiлеттi деп танылған жағдайда жәрдемақы еңбекке қабiлеттi деп танылған күнге дейiн төленедi.

3. Егер мүгедек адам қайта куәландыруға ол үшiн тағайындалған мерзiмде жәрдемақы тағайындау жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттік органға келмесе, оған жәрдемақы төлеу тоқтатыла тұрады, ал ол мүгедек деп қайта танылған жағдайда тоқтатылған күннен бастап, бiрақ бiр айдан аспайтын мерзiм үшiн қайта басталады.

Дәлелдi себептер бойынша қайта куәландыру мерзiмiн өткiзiп алған жағдайда жәрдемақы төлеу, төлем тоқтатылған күннен бастап, егер жәрдемақы тағайындау жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттік орган оны осы кезең үшiн мүгедек деп таныса, қайта куәландырылған күнге дейiн, бiрақ әрi кеткенде 3 жылдан аспайтын мерзiм үшiн жүргiзiледi. Бұл ретте, егер қайта куәландыру кезiнде мүгедек адам мүгедектiктiң басқа (неғұрлым жоғары немесе неғұрлым төмен) тобына ауыстырылса, аталған уақыт үшiн жәрдемақы бұрынғы топ бойынша төленедi.

Егер жалпы аурудың салдарынан еңбек қабiлетiн жоғалтқан мүгедекке жәрдемақы төлеу еңбек қабiлетiнiң қалпына келуi себептi тоқтатылса немесе ол қайта куәландыруға дәлелдi себепсiз келмеуiнiң салдарынан жәрдемақы алмаса, оны кейiннен мүгедек деп таныған жағдайда бұрын тағайындалған жәрдемақыны төлеу, жәрдемақы төлеу тоқтатылғаннан кейiн 5 жылдан аспайтын уақыт өткен жағдайда, мүгедектiк анықталған күннен бастап жаңартылады. Егер 5 жылдан астам уақыт өтсе, жәрдемақы жалпы негiздерде қайта тағайындалады.

ҚР 16.11.99 ж. № 482-1; 2004.31.12 № 28-III (бұр. ред. қара) (2005 ж. 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңдарымен 11-бап өзгертілді

11-бап. Мүгедектiгi бойынша жәрдемақыға құқығы бар мүгедектердiң санаттары

Мүгедектiгi бойынша жәрдемақыға құқығы бар мүгедектерге:

1) жалпы аурулардан, еңбекте мертiгуден, кәсiби аурулардан мүгедек болғандар, он алты жасқа дейiнгi мүгедек балалар, он алтыдан он сегіз жасқа дейiнгi бiрiншi, екiнші, үшiншi топтағы мүгедек балалар

1-1) бала кезiнен мүгедектер;

2) мүгедектiкке әскери қызметтен өту кезiнде алған жарақаттың, контузияның, мертiгудiң, аурудың салдарынан душар болған мерзiмдi қызметтегi әскери қызметшiлер қатарынан шыққан мүгедектер, азаматтық немесе әскери мақсаттағы ядролық объектiлердегi авариялардың зардаптарын жою кезiнде не ядролық объектiлердегi авариялық жағдайлар салдарынан мүгедек болған адамдар;

2012.13.02. № 553-IV ҚР Заңымен 3) тармақша жаңа редакцияда (бұр. ред. қара)

3) әскери қызмет міндеттерін, арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметін (қызмет мiндеттерiн) атқаруға байланысты емес жазатайым жағдайдың салдарынан болған мертiгу не әскери және қызметтік борышын орындауға байланысты емес ауру салдарынан мүгедек болған жағдайда әскери қызметшiлер (мерзiмдi қызметтегi әскери қызметшiлерден басқа), арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлері, Қазақстан Республикасының iшкi iстер органдары мен бұрынғы Мемлекеттiк тергеу комитетiнiң басшы және қатардағы құрамының адамдары арасынан шыққан мүгедектер;

2012.13.02. № 553-IV ҚР Заңымен 4) тармақша жаңа редакцияда (бұр. ред. қара)

4) әскери қызмет, арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметті өткеру кезiнде жаралануы, контузия алуы, мертiгуі, ауыруы салдарынан мүгедек болған әскери қызметшiлер (мерзiмдi қызметтегi әскери қызметшiлерден басқа), арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлері, қызмет мiндеттерiн атқару кезiнде Қазақстан Республикасының iшкi iстер органдары мен бұрынғы Мемлекеттiк тергеу комитетiнiң қызметкерлерi арасынан шыққан мүгедектер;

5) себеп-салдарлық байланысы анықталған жағдайда төтенше экологиялық жағдайлар, соның iшiнде ядролық жарылыстар мен сынақтар кезіндегі радиациялық әсер етудiң салдарынан және/немесе олардың зардаптарынан болған мүгедектер жатады.

ҚР 21.03.2002 № 308-II Заңымен 12-бап жаңа редакцияда; ҚР 09.01.03 ж. № 382-II; 2004.20.12 № 13-III (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара); 2004.31.12 № 28-III (бұр. ред. қара) (2005 ж. 1 қаңтардан бастап күшіне енеді); 2005.15.12. № 101-III (2006 ж. 1 қаңтардан бастап күшіне енді) (бұр. ред. қара) ҚР Заңдарымен 12-бап өзгертілді

12-бап. Мүгедектiгi бойынша жәрдемақының мөлшерi

1. Осы Заңның 11-бабының 1), 1-1) және 3) тармақшаларында аталған мүгедектерге мүгедектiгi бойынша айлық жәрдемақы:

бірінші топтағы мүгедектерге тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленетін 1,36 ең төмен күнкөріс деңгейі (бұдан әрі - ең төмен күнкөріс деңгейі);

екiншi топтағы мүгедектерге -1,06 ең төмен күнкөріс деңгейі;

үшiншi топтағы мүгедектерге - 0,74 ең төмен күнкөріс деңгейі;

он алты жасқа дейiнгi мүгедек балаларға - 1,00 ең төмен күнкөріс деңгейі;

бала кезiнен бiрiншi топтағы мүгедектерге - 1,36 ең төмен күнкөріс деңгейі;

бала кезiнен екiншi топтағы мүгедектерге - 1,11 ең төмен күнкөріс деңгейі;

бала кезiнен үшiншi топтағы мүгедектерге - 0,87 ең төмен күнкөріс деңгейі;

он алтыдан он сегіз жасқа дейiнгі бiріншi топтағы мүгедек балаларға - 1,36 ең төмен күнкөріс деңгейі;

он алтыдан он сегіз жасқа дейiнгi екiншi топтағы мүгедек балаларға - 1,11 ең төмен күнкөріс деңгейі;

он алтыдан он сегiз жасқа дейiнгі үшiншi топтағы мүгедек балаларға - 0,87 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерiнде тағайындалады.

2. Осы Заңның 11-бабының 2) және 5) тармақшаларында аталған мүгедектерге мүгедектiгi бойынша айлық жәрдемақы:

бiрiншi топтағы мүгедектерге - 1,61 ең төмен күнкөріс деңгейі;

екiншi топтағы мүгедектерге -1,30 ең төмен күнкөріс деңгейі

үшiншi топтағы мүгедектерге - 1,00 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерiнде тағайындалады.

3. Осы Заңның 11-бабының 4) тармақшасында аталған мүгедектерге мүгедектiгi бойынша айлық жәрдемақы:

бiрiншi топтағы мүгедектерге - 2,09 ең төмен күнкөріс деңгейі;

екiншi топтағы мүгедектерге - 1,49 ең төмен күнкөріс деңгейі;

үшiншi топтағы мүгедектерге - 1,00 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерiнде тағайындалады.

4. Жұмыс iстейтiн жәрдемақы алушыларға мүгедектiгi бойынша жәрдемақы толық мөлшерiнде төленедi.

2013.21.06. № 106-V ҚР Заңымен 5-тармақ жана редакцияда (бұр. ред. қара)

5. Егер Орталықтан, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларынан төленетін жиынтық зейнетақы төлемдерiнiң мөлшерi мүгедектердiң тиiстi санаты үшiн белгiленген мүгедектiгi бойынша айлық жәрдемақы мөлшерiнен аз болса, жәрдемақы төлеу зейнетақы төлемдерiне мүгедектердiң осы санаты үшiн белгiленген жәрдемақы мөлшерiне дейiнгі тиiстi қосымша төлемдер түрiнде жүргiзiледi.

3 тарау. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша жәрдемақы

ҚР 16.11.99 ж. № 482-1 Заңымен; 2012.27.04. № 15-V ҚР Заңымен (бұр.ред.қара) 13-бап өзгертілді

13-бап. Жәрдемақыны тағайындау шарттары

1. Асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша жәрдемақы алуға, асыраушысы қайтыс болған отбасының еңбекке жарамсыз, оның асырауында болған мүшелерiнiң құқығы бар. Бұл орайда осы баптың 2-тармағының 3) тармақшасында аталған балалар мен адамдарға жәрдемақылар олар асыраушының асырауында болғандығына қарамастан тағайындалады.

2. Отбасының еңбекке жарамсыз мүшелерi болып:

1) Егер он сегіз жасқа толғанға дейiн мүгедек болып қалса, он сегіз жасқа толмаған және осы жастан асқан балалары (оның iшiнде асырап алған балалары, өгей ұлдары мен өгей қыздары), аға-iнiлерi, апа-сiңлілерi және немерелерi есептеледi, бұл орайда аға-iнiлерi, апа-сiңлiлерi және немерелерi - егер олардың еңбекке жарамды ата-аналары болмаса, өгей ұлдары мен қыздары - егер олар ата-аналарынан алимент алмайтын болса есептеледi.

Асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша жәрдемақы алуға құқығы бар кәмелетке толмағандар бұл құқықты өздерiн асырап алған кезде де сақтайды;

2) егер зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңдарға сәйкес зейнеткерлiк жасына жетсе, әкесi, шешесi (оның iшiнде асырап алушылар), зайыбы, жұбайы;

3) егер қайтыс болған асыраушысының 8 жасқа толмаған балаларын, iнiлерiн, қарындастарын немесе немерелерiн күтумен айналысса және жұмыс iстемейтiн болса, жасы мен еңбекке жарамдылығына қарамастан ата-аналардың немесе жұбайлардың бiреуi не атасы, әжесi, аға-iнiсi немесе апа-сiңлiсi;

4) егер зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңдарға сәйкес зейнеткерлiк жасына жетсе және заң бойынша асырауға мiндеттi адамдары болмаса және өмiр сүру үшiн басқа қаражат көздерi жоқ болса, атасы мен әжесi есептеледi.

2007.27.07. № 320-III ҚР Заңымен 3-тармақ жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)

3. Он сегіз жастан асқан білім алушы азаматтардың асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша күндізгі оқу нысанындағы жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі жүйеде, жоғары білім беру жүйесінде оқу орнын бітіргенге дейін, бірақ жиырма үш жастан аспайтын шекте жәрдемақы алуға құқығы бар.

4. Қайтыс болған адамның асырауындағы отбасы мүшелерi, егер олар оның толық асырауында болса немесе одан өздерi үшiн өмiр сүрудiң тұрақты және негiзгi қаражат көзi болған көмек алып тұрса, оның асырауында болған деп есептеледi.

5. Ата-анасының екеуiнен де айырылған балаларға (тұлдыр жетiмдерге) тағайындалған жәрдемақылар олардың заңды өкiлiне төленедi.

6. Осы Заңның қайтыс болғандардың отбасына қатысты барлық ережелерi, егер бұл фактiлер сот тәртібімен белгiленген болса, тиiсiнше хабар-ошарсыз кеткендердiң немесе қайтыс болды деп жарияланғандардың отбасына да қолданылады.

14-бап. Жәрдемақы тағайындалатын кезең

Асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша жәрдемақы қайтыс болған адамның отбасы мүшесi осы Заңның 13-бабына сәйкес еңбекке жарамсыз деп саналатын бүкiл кезеңге, ал «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес зейнетақы төлемдерiн алуға құқық беретiн жасқа жеткен отбасы мүшелерiне өмiр бойына белгiленедi.

15-бап. Отбасының барлық мүшелерiне бір жәрдемақы тағайындау

1. Асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша жәрдемақыға құқығы бар отбасының барлық мүшелерiне ортақ бiр жәрдемақы тағайындалады.

2. Отбасы мүшесiнiң талап етуi бойынша оның жәрдемақы үлесi бөлiнедi және оған жеке төленедi.

3. Жәрдемақының үлесiн бөлу оны бөлуге өтiнiш жасаған күннен бастап жүзеге асырылады.

4. Асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша жәрдемақымен қамсыздандырылған отбасы мүшелерiнiң саны өзгерген кезде жәрдемақының мөлшерi жәрдемақыға құқығы бар отбасы мүшелерiнiң санына қарай тиiсiнше көбейтiледi немесе азайтылады.

5. Отбасының мүшелерiнiң бiреуiне жәрдемақы төлеу тоқтатыла тұрған немесе жәрдемақы төлеудi тоқтата тұруға себеп болған жағдаяттар өткеннен кейiн оны төлеу қайта басталған жағдайларда да жәрдемақы мөлшерiн нақ солайша қайта қарау белгiленедi.

ҚР 16.11.99 ж. № 482-1; 2004.20.12 № 13-III (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара) 2004.31.12 № 28-III (бұр. ред. қара) (2005 ж. 1 қаңтардан бастап күшіне енеді); 2005.15.12. № 101-III (2006 ж. 1 қаңтардан бастап күшіне енді) (бұр. ред. қара) ҚР Заңдарымен 16-бап өзгертілді

16-бап. Асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша жәрдемақының мөлшерi

1. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша айлық жәрдемақының ең жоғары мөлшері отбасының барлық еңбекке жарамсыз мүшелеріне 1,61 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерiнде тағайындалады.

2. Отбасының асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша айлық жәрдемақы алуға құқығы бар еңбекке жарамсыз бір мүшесі болған кезде жәрдемақы 0,66 ең төмен күнкөріс деңгейі;

екеу болған кезде - отбасының барлық еңбекке жарамсыз мүшелеріне 1,14 ең төмен күнкөріс деңгейі;

үшеу болған кезде - отбасының барлық еңбекке жарамсыз мүшелеріне 1,41 ең төмен күнкөріс деңгейі;

төртеу болған кезде - отбасының барлық еңбекке жарамсыз мүшелеріне 1,50 ең төмен күнкөріс деңгейі;

бесеу болған кезде - отбасының барлық еңбекке жарамсыз мүшелеріне 1,55 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінде тағайындалады.

Отбасының еңбекке жарамсыз алты және одан да көп мүшелері болған кезде әрбір мүшесіне арналған жәрдемақының мөлшері 1,61 ең төмен күнкөріс деңгейінің бірдей үлесі ретінде есептеледі.

3. Ата-аналарының екеуінен де айырылған жағдайда балаларға (тұлдыр жетімдерге) айлық жәрдемақы әрбір балаға 0,90 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінде, отбасының еңбекке жарамсыз өзге мүшелеріне - 0,41 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінде, бірақ отбасының еңбекке жарамсыз барлық мүшелеріне 1,96 ең төмен күнкөріс деңгейінен аспайтын мөлшерде тағайындалады.

2012.13.02. № 553-IV ҚР Заңымен 4-тармақ жаңа редакцияда (бұр. ред. қара)

4. Қызмет мiндеттерiн атқару немесе әскери қызметті, арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметті өткеру кезiнде қаза тапқан немесе жаралануы, контузия алуы, мертiгуі, ауыруы салдарынан қайтыс болған әскери қызметшiлердiң, арнаулы мемлекеттік органдар, Қазақстан Республикасының iшкi iстер органдары мен бұрынғы Мемлекеттiк тергеу комитетi қызметкерлерiнiң отбасы мүшелерiне асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша айлық жәрдемақының мөлшерi отбасының еңбекке жарамсыз әрбiр мүшесiне 0,25 ең төменгі күнкөрiс деңгейiне, бiрақ отбасының барлық мүшелерiне 1,96 ең төменгі күнкөрiс деңгейiнен аспайтын мөлшерде көбейтiледi.

2013.21.06. № 106-V ҚР Заңымен 5-тармақ жана редакцияда (бұр. ред. қара)

5. Егер отбасының еңбекке қабілетсіз мүшесiнiң Орталықтан, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларынан алатын жиынтық зейнетақы төлемдерiнiң мөлшерi асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша алатын айлық жәрдемақының мөлшерiнен аз болса, жәрдемақы төлеу зейнетақы төлемдерiне отбасының еңбекке қабілетсіз осы мүшелерi үшiн белгiленген жәрдемақы мөлшерiне дейiнгi тиiстi қосымша төлемдер түрiнде жүргiзiледi.

4 тарау. Жасына байланысты жәрдемақылар

2004.20.12 № 13-III (2005.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара); 2005.15.12. № 101-III (2006 ж. 1 қаңтардан бастап күшіне енді) (бұр. ред. қара) ҚР Заңдарымен 17-бап өзгертілді; 2013.21.06. № 106-V ҚР Заңымен 17-бап жана редакцияда (бұр. ред. қара)

17-бап. Жәрдемақыларды тағайындау шарттары

Жасына байланысты жәрдемақылар азаматтарға Орталықтан, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларынан төленетін зейнетақы төлемдерiне құқығы болмаған кезде «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгiленген жасқа толғанда тағайындалады.