«Адамдарды қоғамнан уақытша оқшаулауды қамтамасыз ететін арнаулы мекемелерде, арнаулы үй-жайларда ұстау тәртібі мен шарттары туралы» Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 30 наурыздағы № 353-І Заңы (2025.16.09. берілген өзгерістер мен толықтыруларымен)

Адамдарды қоғамнан уақытша оқшаулауды қамтамасыз ететін арнаулы мекемелерде, арнаулы үй-жайларда ұстау тәртібі мен шарттары туралы
Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 30 наурыздағы № 353-І Заңы

(2025.16.09. берілген өзгерістер мен толықтыруларымен)

2010.29.12. № 375-IV ҚР Заңымен (бұр.ред.қара); 2018.12.07. № 180-VІ ҚР Заңымен (бұр.ред.қара) тақырыбы жаңа редакцияда

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы заңның міндеттері

1-1-бап. Осы Заңның негізгі мақсаттары, міндеттері мен қағидаттары

2-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

2-1-бап. Қазақстан Республикасының адамдарды қоғамнан уақытша оқшаулауды қамтамасыз ететін арнаулы мекемелерде, арнаулы үй-жайларда ұстау тəртібі мен шарттары туралы заңнамасы

3-бап. Алып тасталды

4-бап. Алып тасталды

5-бап. Адамдарды арнаулы мекемелерге орналастыру негіздері

5-1-бап. Адамды арнаулы үй-жайға отырғызу негізі

5-2-бап. Әскери қызметшілерді гауптвахталарға және уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайларға жабу негіздері

6-бап. Арнаулы мекемелерде, арнаулы үй-жайларда, гауптвахталарда, уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайларда ұсталушы адамдардың құқықтық жағдайы

7-бап. Алып тасталды

8-бап. Арнаулы мекемелердің жəне арнаулы үй-жайлардың құқықтық мəртебесі

8-1-бап. Гауптвахталар

9-бап. Алып тасталды

9-1-бап. Алып тасталды

9-2-бап. Алып тасталды

9-3-бап. Уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайлар

10-бап. Жазаларды орындаушы мекемелерді, әкімшілік ұсталуға алынған адамдарды ұстау үшін арнайы жабдықталған үй-жайларды және гауптвахталарды сезіктілер мен айыпталушыларды күзетте ұстау үшін пайдалану

11-бап. Күзетте ұстау орындарының қызметкерлері

12-бап. Тергеу изоляторларында ұсталушы сезіктілер мен айыпталушыларды уақытша ұстау изоляторларына ауыстырудың негіздемесі

13-бап. Күзетте ұстау мерзімі

14-бап. Күзетте ұстау орындарындағы режим

15-бап. Күзетте ұстау орындарындағы ішкі тәртіп

2-тарау. Күзетте ұстау орындарындағы сезіктілер мен айыпталушылардың құқықтары

16-бап. Сезіктілер мен айыпталушылардың құқықтары

17-бап. Қорғаушыларымен, туыстарымен және өзге де адамдармен жолығысулар

18-бап. Сезіктілер мен айыпталушылардың жеке басының қауіпсіздігін қамтамасыз ету

19-бап. Хат жазысу

20-бап. Ұсыныстарды, арыздарды және шағымдарды жолдау

21-бап. Тамақтану, тамақ өнімдері мен ең қажетті заттарды сатып алу

22-бап. Материалдық-тұрмыстық қамтамасыз ету

23-бап. Медициналық-санитариялық қамтамасыз ету

24-бап. Сәлемдемелер, сәлем-сауқаттар және ақша аударымдарын алу

25-бап. Қосымша ақылы қызмет көрсетулермен қамтамасыз ету

26-бап. Айыпталушыларды еңбекке тарту

27-бап. Сезіктілер мен айыпталушылардың тергеу іс-әрекеттеріне және сот отырыстарына қатысуын қамтамасыз ету

28-бап. Сезіктілер мен айыпталушылардың азаматтық-құқықтық мәмілелерге қатысуы

29-бап. Әйелдерді күзетте ұстаудың ерекшеліктері

30-бап. Кәмелетке толмағандарды күзетте ұстаудың ерекшеліктері

3-тарау. Күзетте ұстау орындарында оқшаулауды қамтамасыз ету және құқық бұзушылықтарға жол бермеу

31-бап. Оқшаулауды қамтамасыз етудің негізгі талаптары

32-бап. Камераларда бөлек орналастыру

33-бап. Сезіктілер мен айыпталушыларды күзету және оларды қадағалау

34-бап. Күзетте ұстау орындарына жапсарлас жатқан аумақтарда режимдік талаптарды қамтамасыз ету

35-бап. Сезіктілер мен айыпталушылардың негізгі міндеттері

36-бап. Көтермелеу шаралары және оларды қолдану тәртібі

37-бап. Жазалау шаралары

38-бап. Жазалау шараларын қолдану тәртібі

39-бап. Тәртіптік изоляторда, уақытша оқшаулау үй-жайында ұстау

40-бап. Сезіктілер мен айыпталушылардың материалдық жауапкершілігі

41-бап. Тамақ ішуден бас тартқан кезде қолданылатын шаралар

42-бап. Күзетте ұстау орындарында дене күшін, арнаулы құралдарды, газбен және оқпен атылатын қаруларды қолданудың жалпы негіздері

43-бап. Күзетте ұстау орындарында дене күшін қолдану

44-бап. Күзетте ұстау орындарында арнаулы құралдар мен газ қаруын қолдану

45-бап. Күзетте ұстау орындарында оқ ататын қаруды қолдану

46-бап. Күзетте ұстау орындарындағы ерекше жағдайлар режимі

3-1-тарау. Адамдарды қабылдау-бөлу орындарында ұстау

46-1-бап. Қабылдау-бөлу орындарына жеткізілген адамдарды қабылдау және тіркеу

46-2-бап. Қабылдау-бөлу орындарына орналастырылған адамдарды тексеру

46-3-бап. Қабылдау-бөлу орнында ұстау мерзімдері, одан босату тәртібі мен негіздері

46-4-бап. Қабылдау-бөлу орындарында ұстау режимі

46-5-бап. Қабылдау-бөлу орындарында ұсталушы адамдардың құқықтары мен міндеттері

3-2-тарау. Әкімшілік қамаққа алынған және қамаққа алуға сотталған адамдарды, мәжбүрлеу тәртібімен шығарып жіберілуге жататын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды арнаулы қабылдау орындарында, қабылдау-бөлу орындарында, уақытша ұстау изоляторларында, гауптвахталарда ұстау

46-6-бап. Арнаулы қабылдау орындарына, қабылдау-бөлу орындарына, уақытша ұстау изоляторларына жеткізілген әкімшілік қамаққа алынған және қамаққа алуға сотталған адамдарды, мәжбүрлеу тәртібімен шығарып жіберілуге жататын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды қабылдау және тіркеу

46-7-бап. Әкімшілік қамаққа алынған және қамаққа алуға сотталған адамдарды, мәжбүрлеу тәртібімен шығарып жіберілуге жататын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды ұстау режимі

46-8-бап. Арнаулы қабылдау орындарында, қабылдау-бөлу орындарында, уақытша ұстау изоляторларында, гауптвахталарда ұсталатын әкімшілік қамаққа алынған және қамаққа алуға сотталған адамдардың, мәжбүрлеу тәртібімен шығарып жіберілуге жататын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың құқықтары мен міндеттері

46-9-бап. Әкімшілік қамаққа алынған және қамаққа алуға сотталған адамдарды, мәжбүрлеу тәртібімен шығарып жіберілуге жататын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды арнаулы қабылдау орнынан, қабылдау-бөлу орнынан, уақытша ұстау изоляторынан, гауптвахтадан босату

3-3-тарау. Ұлттық алдын алу тетігі

46-10-бап. Ұлттық алдын алу тетігі

46-11-бап. Үйлестіру кеңесі

46-12-бап. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларына қойылатын талаптар

46-13-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының құқықтары

46-14-бап. Ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының міндеттері

46-15-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының өкілеттіктерін тоқтату

46-16-бап. Алдын ала болудың түрлері мен кезеңділігі

46-17-бап. Алдын ала болу тәртібі

46-18-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасы

46-19-бап. Құпиялылық

46-20-бап. Уәкілетті мемлекеттік органдардың ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларымен өзара іс-қимылы

3-4-тарау. Әкімшілік ұстауға алынған адамдарды арнаулы үй-жайларда, уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайларда ұстау

46-21-бап. Әкімшілік ұстауға алынған адамдарды арнаулы үй-жайларға қабылдау және тіркеу

46-22-бап. Арнаулы үй-жайларда, уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайларда ұстау режимі

46-23-бап. Арнаулы үй-жайларда, уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайларда ұсталатын, ұстауға алынған адамдардың құқықтары мен міндеттері

46-24-бап. Ұстауға алынған адамдарды арнаулы үй-жайдан, уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайдан босату

4-тарау. Қорытынды ережелер

47-бап. Сезіктілер мен айыпталушыларды күзетте ұстаудан босатудың негіздемелері

48-бап. Сезіктілермен айыпталушыларды күзетте ұстаудан босату тәртібі

49-бап. Адамдарды арнаулы мекемелерде, арнаулы үй-жайларда, гауптвахталарда, уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайларда ұстау тәртібі мен шарттарын қадағалау

50-бап. Қоғамдық бақылау

51-бап. Қоғамдық бақылау комиссиясының өкілеттіктері

2010.29.12. № 375-IV ҚР Заңымен кіріспемен толықтырылды; 2018.12.07. № 180-VІ ҚР Заңымен кіріспе өзгертілді (бұр.ред.қара)

Осы Заң қоғамнан уақытша оқшаулауды заңды негіздерде қамтамасыз ететін арнаулы мекемелер, арнаулы үй-жайлар қызметінің құқықтық негіздерін айқындайды, сондай-ақ оларда ұсталатын адамдардың құқықтары мен міндеттерін белгілейді.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. 2010.29.12. № 375-IV ҚР Заңымен алып тасталды (бұр.ред.қара)

2025.30.06. № 203-VIII ҚР Заңымен 1-1-баппен толықтырылды (2025 ж. 12 шілдеден бастап қолданысқа енгізілді)

1-1-бап. Осы Заңның негізгі мақсаттары, міндеттері мен қағидаттары

1. Қоғамнан уақытша оқшаулауды қамтамасыз ететін арнаулы мекемелерде жəне арнаулы үй-жайларда ұсталатын адамдар құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерінің қорғалуын қамтамасыз ету жəне мұндай адамдардың соларда ұсталуының заңдылығын қамтамасыз ету осы Заңның негізгі мақсаттары болып табылады.

Адамдарды арнаулы мекемелерде жəне арнаулы үй-жайларда ұстау қылмыстық жазаларды, қылмыстық-процестік мəжбүрлеу шараларын, əкімшілік жазаны орындау, əкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді қамтамасыз ету жəне азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін, қоғам мен мемлекет мүдделерін қорғау мақсатында жүзеге асырылады жəне арнаулы мекемелерде ұсталатын адамдарға тəн азабын немесе рухани азап шектіру мақсатындағы əрекеттермен ұштаспауға тиіс.

2. Адамдарды арнаулы мекемелерде жəне арнаулы үй-жайларда ұстау тəртібі мен шарттарын айқындау, олардың құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз ету осы Заңның негізгі міндеттері болып табылады.

3. Осы Заң мынадай негізгі қағидаттарға негізделеді:

1) заңдылық;

2) азаматтардың заң мен сот алдындағы теңдігі;

3) ізгілік;

4) жеке адамның абыройы мен қадір-қасиетін құрметтеу.

2010.29.12. № 375-IV ҚР Заңымен 2-бап жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)

2-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

2020.19.12. № 385-VI ҚР Заңымен (бұр.ред.қара); 2025.16.07. № 210-VIII ҚР Заңымен (2025 ж. 16 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара) 1) тармақша өзгертілді

1) арнаулы қабылдау орны - ішкі істер органдарының әкімшілік қамаққа алынған және қамаққа алуға сотталған адамдарды, мәжбүрлеу тәртібімен шығарып жіберілуге жататын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды қабылдауға және ұстауға арналған арнаулы мекемесі;

2) арнаулы мекемелер - тергеу изоляторы, уақытша ұстау изоляторы, қабылдау-бөлу орны, арнаулы қабылдау орны;

2018.12.07. № 180-VІ ҚР Заңымен 2-1) тармақшамен толықтырылды

2-1) арнаулы үй-жай - әкімшілік құқық бұзушылықтың жолын кесу немесе әкімшілік іс жүргізуді қамтамасыз ету мақсатында заңда белгіленген мерзімге жеке тұлғаның, заңды тұлға өкілінің, лауазымды адамның жеке бас бостандығын қысқа мерзімге шектеуге арналған үй-жай;

3) әкімшілік қамауға алынған адам - өзіне қатысты сот әкімшілік қамауға алуды қолдану туралы қаулы шығарған адам;

4) белгілі бір тұрғылықты жері жоқ адам - Қазақстан Республикасының аумағында тұрғылықты жері бойынша тіркелмеген немесе тұрғын үйі жоқ адам;

5) бір адамдық камера - күзетке алынған бір адамды барынша толық және қатаң оқшаулау мақсатында ұстауға арналған арнаулы үй-жай;

2023.14.03. № 206-VІІ ҚР Заңымен 5-1) тармақшамен толықтырылды (2023 ж. 26 наурыздан бастап қолданысқа енгізілді)

5-1) гауптвахта - әскери полиция органдарының жанынан жабдықталған, мынадай:

әкімшілік қамаққа алынған;

қылмыстық құқық бұзушылық жасады деген күдік бойынша ұсталған, сондай-ақ өздеріне қатысты бұлтартпау шарасы ретінде күзетпен ұстау таңдалған, қылмыс жасады деп күдік келтірілген, айыпталған, сотталушы;

қамаққа алуға сотталған;

бас бостандығынан айыруға сотталған әскери қызметшілерді - соттың айыптау үкімі заңды күшіне енгенге дейін және оларды жазаны орындау органдарына жібергенге дейін қоғамнан заңды негізде уақытша оқшаулауды қамтамасыз ететін арнайы үй-жай;

2020.19.12. № 385-VI ҚР Заңымен 6) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)

6) жүріп-тұру еркіндігін алдын ала шектеу - ішкі істер органдарының арнаулы мекемесінде:

белгілі бір тұрғылықты жері және (немесе) жеке басты куәландыратын құжаттары жоқ адамдардың әрекеттерінде қылмыстық және әкімшілік құқық бұзушылық белгілері болмаған кезде және мұндай адамдардың жеке басын өзге де тәсілдермен анықтау мүмкін болмаған кезде оларды;

заңды күшіне енген сот үкімінің, шешімінің, қаулысының негізінде мәжбүрлеу тәртібімен шығарып жіберілуге жататын, сол сияқты шығарып жіберу туралы сот актісінде көрсетілген мерзімде Қазақстан Республикасының аумағынан кетпеген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды уақытша оқшаулауды білдіретін, құқық бұзушылықтардың жеке профилактика шарасы;

7) 2017.18.04. № 58-VI ҚР Заңымен алып тасталды (бұр.ред.қара)

2014.03.07. № 227-V ҚР Заңымен 8) тармақша жаңа редакцияда (2015 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара); 2025.30.06. № 203-VIII ҚР Заңымен 8) тармақша өзгертілді (2025 ж. 12 шілдеден бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)

8) қабылдау-бөлу орны - ішкі істер органдарының белгілі бір тұрғылықты жері және (немесе) жеке басын куәландыратын құжаттары жоқ адамдарды, олардың әрекеттерінде қылмыстық және әкімшілік құқықтық бұзушылықтар белгілері болмаған және олардың жеке басын өзге тәсілдермен анықтау мүмкін болмаған кезде, сондай-ақ осы Заңның 46-6-бабының 5-тармағында көзделген жағдайларда əкімшілік қамауға алынған адамдарды қабылдауға және ұстауға арналған арнаулы мекемесі;

9) камера - қабылдау-бөлу орнына, арнаулы қабылдау орнына, уақытша ұстау изоляторына, тергеу изоляторына орналастырылған адамдарды ұстауға арналған үй-жай;

2025.30.06. № 203-VIII ҚР Заңымен 10) тармақша жаңа редакцияда (2025 ж. 12 шілдеден бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)

10) күзетпен ұстау - сот санкциясымен адамдарды уақытша ұстау изоляторында, тергеу изоляторында немесе гауптвахтада Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген уақытша оқшаулау;

2017.18.04. № 58-VI ҚР Заңымен 10-1) тармақшамен толықтырылды

10-1) тәртіптік изолятор - күзетпен ұстаудың белгіленген тәртібін қаскөйлікпен бұзған бір адамды ұстауға арналған камера;

2011.09.11. № 490-ІV ҚР Заңымен 11) тармақша өзгертілді (бұр.ред.қара); 2014.04.07. № 233-V ҚР Заңымен (2015 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара); 2017.18.04. № 58-VI ҚР Заңымен (бұр.ред.қара) 11) тармақша жаңа редакцияда

11) тергеу изоляторы - мыналарды:

өздеріне қатысты бұлтартпау шарасы ретінде күзетпен ұстау таңдалған, қылмыс жасады деп күдік келтірілгендер мен айыпталушыларды;

қамауға алуға сотталғандарды;

бас бостандығынан айыруға сотталғандарды;

бас бостандығынан айыруға сотталғандарды, шаруашылық қызмет көрсету бойынша жұмыстарды орындау үшін қалдырылғандарды не жіберілгендерді;

мекемелерден Қазақстан Республикасы Қылмыстық-атқару кодексінің 88-бабына сәйкес келген сотталғандарды ұстауға арналған арнаулы мекеме;

2017.18.04. № 58-VI ҚР Заңымен 11-1) тармақшамен толықтырылды

11-1) уақытша оқшаулау үй-жайы - күзетпен ұстаудың белгіленген тәртібін бұзған кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған камера;

2023.14.03. № 206-VІІ ҚР Заңымен 11-2) тармақшамен толықтырылды (2023 ж. 26 наурыздан бастап қолданысқа енгізілді)

11-2) уақытша ұсталғандарға арналған үй-жай - әкімшілік құқық бұзушылықтың жолын кесу немесе әкімшілік іс жүргізуді қамтамасыз ету мақсатында әскери қызметшілерді заңда белгіленген мерзімге мәжбүрлеп ұстауға арналған арнайы бейімделген үй-жай;

2014.03.07. № 227-V ҚР Заңымен 12) тармақша жаңа редакцияда (2015 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара); 2017.18.04. № 58-VI ҚР Заңымен 12) тармақша өзгертілді (бұр.ред.қара)

12) уақытша ұстау изоляторы - қылмыстық құқық бұзушылықтар жасады деген күдік бойынша ұсталған адамдарды, сондай-ақ осы Заңның 46-6-бабының 5-тармағында көзделген жағдайларда әкімшілік қамауға алынған адамдарды күзетпен ұстауға арналған арнаулы мекеме.

2025.30.06. № 203-VIII ҚР Заңымен 2-1-баппен толықтырылды (2025 ж. 12 шілдеден бастап қолданысқа енгізілді)

2-1-бап. Қазақстан Республикасының адамдарды қоғамнан уақытша оқшаулауды қамтамасыз ететін арнаулы мекемелерде, арнаулы үй-жайларда ұстау тəртібі мен шарттары туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының адамдарды қоғамнан уақытша оқшаулауды қамтамасыз ететін арнаулы мекемелерде, арнаулы үй-жайларда ұстау тəртібі мен шарттары туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан жəне Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар осы Заңнан басым болады. Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттардың Қазақстан Республикасының аумағында қолданылу тəртібі мен талаптары Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

3-бап. 2025.30.06. № 203-VIII ҚР Заңымен алып тасталды (2025 ж. 12 шілдеден бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)

4-бап. 2025.30.06. № 203-VIII ҚР Заңымен алып тасталды (2025 ж. 12 шілдеден бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)

2008.05.07. № 65-IV ҚР Заңымен 5-бап өзгертілді (бұр.ред.қара); 2010.29.12. № 375-IV ҚР Заңымен 5-бап жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)

5-бап. Адамдарды арнаулы мекемелерге орналастыру негіздері

Адамдарды арнаулы мекемелерге орналастыру негіздері:

2014.04.07. № 233-V ҚР Заңымен 1) тармақша жаңа редакцияда (2015 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)

1) өздеріне қатысты бұлтартпау шарасы ретінде күзетпен ұстау таңдалған, қылмыс жасады деп күдік келтірілгендер мен айыпталушыларды тергеу изоляторына орналастыру судьяның қаулысы бойынша жүзеге асырылады;

2014.04.07. № 233-V ҚР Заңымен 2) тармақша жаңа редакцияда (2015 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)

2) қылмыстық құқық бұзушылықтар жасады деген күдікпен ұстап алынғандарды уақытша ұстау изоляторына орналастыру тергеуші не анықтаушы толтырған ұстап алу хаттамасы бойынша жүзеге асырылады.

Өздеріне қатысты бұлтартпау шарасы ретінде күзетпен ұстау қолданылған күдіктілерді, айыпталушыларды, сотталғандарды уақытша ұстау изоляторына орналастыру шалғайлығы немесе тиісті қатынас жолының болмауы салдарынан тергеу изоляторына жеткізу мүмкін болмаған жағдайларда судьяның қаулысы бойынша жүзеге асырылады.

Кәмелетке толмаған күдіктіні өмір сүру және тәрбиелену жағдайы бойынша бұрынғы тұрғылықты жерінде қалдыру мүмкін болмаған жағдайларда, ол Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 540-бабында көзделген тәртіппен заңға сәйкес бала құқықтарын қорғау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұйымға орналастырылуы мүмкін;

2017.18.04. № 58-VI ҚР Заңымен 3) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара); 2025.30.06. № 203-VIII ҚР Заңымен (2025 ж. 12 шілдеден бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара); 2025.16.07. № 210-VIII ҚР Заңымен (2025 ж. 16 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара) 3) тармақша өзгертілді

3) әкімшілік қамаққа алынған немесе қамаққа алуға сотталған адамдарды уақытша ұстау изоляторларына, арнаулы қабылдау орындарына жəне қабылдау-бөлу орындарына орналастыру сот актісінің негізінде жүзеге асырылады;

2020.19.12. № 385-VI ҚР Заңымен 3-1) тармақшамен толықтырылды

3-1) заңды күшіне енген сот үкімінің, шешімінің, қаулысының негізінде мәжбүрлеу тәртібімен шығарып жіберілуге жататын, сол сияқты шығарып жіберу туралы сот актісінде көрсетілген мерзімде Қазақстан Республикасының аумағынан кетпеген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды арнаулы қабылдау орнына орналастыру ішкі істер органдарының жүріп-тұру еркіндігін алдын ала шектеу туралы сот санкциялаған қаулысы негізінде жүзеге асырылады. Мұндай адамдардың жүріп-тұру еркіндігін алдын ала шектеу бұл ретте оларды Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерге шығарып жіберуді ұйымдастыру үшін қажетті, бірақ отыз тәуліктен аспайтын мерзімге жол беріледі;

4) белгілі бір тұрғылықты жері және (немесе) жеке басын куәландыратын құжаттары жоқ адамдарды қабылдау-бөлу орнына орналастыру ішкі істер органдарының сот санкциялаған қаулысы негізінде жүзеге асырылады.

2018.12.07. № 180-VІ ҚР Заңымен 5-1-баппен толықтырылды

5-1-бап. Адамды арнаулы үй-жайға отырғызу негізі

Адамды арнаулы үй-жайға отырғызу уәкілетті лауазымды адам толтырған, әкімшілік ұстап алу туралы хаттама негізінде жүзеге асырылады.

2023.14.03. № 206-VІІ ҚР Заңымен 5-2-баппен толықтырылды (2023 ж. 26 наурыздан бастап қолданысқа енгізілді)

5-2-бап. Әскери қызметшілерді гауптвахталарға және уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайларға жабу негіздері

1. Әскери қызметшілерді гауптвахталарға жабу негіздері:

1) әкімшілік қамаққа алынғандарды жабу судьяның қамаққа алу туралы қаулысының негізінде жүзеге асырылады;

2) қылмыстық құқық бұзушылық жасады деген күдік бойынша ұсталғандарды жабу тергеуші не анықтаушы жасаған ұстау хаттамасы бойынша жүзеге асырылады;

3) өздеріне қатысты бұлтартпау шарасы ретінде күзетпен ұстау қолданылған, қылмыс жасады деп күдік келтірілгендерді, айыпталушыларды, сотталушыларды жабу судьяның қаулысы бойынша жүзеге асырылады;

4) қамаққа алуға сотталғандарды жабу сот үкімі мен оны орындау туралы өкімнің негізінде жүзеге асырылады.

Бас бостандығынан айыруға сотталған әскери қызметшілер айыптау үкімі заңды күшіне енгенге дейін және оларды жазаны орындау органдарына жібергенге дейін сот үкімі негізінде гауптвахталарда ұсталуы мүмкін.

2. Әскери қызметшілерді уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайларға жабу әскери полиция органдарының уәкілетті лауазымды адамы жасаған әкімшілік ұстап алу туралы хаттама негізінде жүзеге асырылады.

Шалғайлығы немесе тиісті қатынас жолының болмауы салдарынан гауптвахтаға немесе уақытша ұстау изоляторына жеткізу мүмкін болмаған жағдайларда қылмыстық құқық бұзушылық жасады деген күдік бойынша ұсталған әскери қызметшілерді Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери полиция органы бойынша кезекшінің жанындағы уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайларға жабуға жол беріледі.

2018.12.07. № 180-VІ ҚР Заңымен 6-бап жаңа редакцияда (бұр.ред.қара); 2023.14.03. № 206-VІІ ҚР Заңымен 6-бап өзгертілді (2023 ж. 26 наурыздан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)

6-бап. Арнаулы мекемелерде, арнаулы үй-жайларда, гауптвахталарда, уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайларда ұсталушы адамдардың құқықтық жағдайы

2023.14.03. № 206-VІІ ҚР Заңымен 1-тармақ өзгертілді (2023 ж. 26 наурыздан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)

1. Арнаулы мекемелерде, арнаулы үй-жайларда, гауптвахталарда, уақытша ұсталғандарға арналған үй-жайларда ұсталушы адамдар Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарында көзделген шектеулермен, Қазақстан Республикасының азаматтары үшін белгіленген құқықтар мен бостандықтарды пайдаланады, сондай-ақ міндеттерді атқарады.

2. Арнаулы мекемелерде, арнаулы үй-жайларда ұсталушы шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар, егер Қазақстан Республикасының Конституциясында, заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының азаматтары үшін белгіленген құқықтар мен бостандықтарды пайдаланады, сондай-ақ міндеттерді атқарады.

7-бап. 2025.30.06. № 203-VIII ҚР Заңымен алып тасталды (2025 ж. 12 шілдеден бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)

2025.30.06. № 203-VIII ҚР Заңымен 8-бап жаңа редакцияда (2025 ж. 12 шілдеден бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара)

8-бап. Арнаулы мекемелердің жəне арнаулы үй-жайлардың құқықтық мəртебесі

1. Тергеу изоляторлары заңды тұлға құқықтарына ие болады.

Олар Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен құрылады, қайта ұйымдастырылады жəне таратылады.

2. Уақытша ұстау изоляторлары өздерінің ведомстволық тиесілігіне қарай тиісінше Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің жəне Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Төрағасының шешімімен құрылады, қайта ұйымдастырылады жəне таратылады.

3. Қабылдау-бөлу орындары жəне арнаулы қабылдау орындары Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің шешімімен құрылады, қайта ұйымдастырылады жəне таратылады.

Төтенше жағдай енгізілген кезде санитариялық талаптарға сай келетін жəне одан өз еркімен кетіп қалу мүмкіндігін болғызбайтын, белгілі бір тұрғылықты жері жəне (немесе) жеке басын куəландыратын құжаттары жоқ немесе əкімшілік қамаққа алынған адамдарды ұстау үшін ыңғайластырылған өзге де үй-жайлар жергілікті жер комендантының шешімімен қабылдау-бөлу орындары жəне арнаулы қабылдау орындары ретінде пайдаланылуы мүмкін.

4. Арнаулы үй-жайлар Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің шешімімен полиция органдарының кезекші бөлімдері жанынан құрылады.

5. Арнаулы мекемелер мен арнаулы үй-жайларды қаржыландыру бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

2023.14.03. № 206-VІІ ҚР Заңымен 8-1-баппен толықтырылды (2023 ж. 26 наурыздан бастап қолданысқа енгізілді)

8-1-бап. Гауптвахталар

1. Гауптвахталар Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері мен Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің әскери полиция органдары жанынан жабдықталады және олардың құрылымдық бөлімшелері болып табылады.